İyimserlik artıyor

11 Temmuz Cuma gününden herkese günaydınlar, Fintables Bülten’e hoş geldiniz.

☑ Bugün Süleymaniye’de başlayacak PKK’nın silah bırakma süreci, terörsüz Türkiye hedefine yönelik en somut eşiklerden biri olarak öne çıkıyor.

☑ Sanayi üretimi verileri güçlü gelse de baz etkisinde söz etmemiz gerekiyor. Alt detaylar ve öncü göstergeler ikinci çeyrek için temkinli bir tablo çiziyor.

☑ CHP’nin kurultay davasının ertelendiği haftada gelen güçlü yabancı girişi ve rezerv artışı, siyasi tansiyonun düştüğü bir zeminde Türk varlıklarına yönelik risk iştahının yeniden canlandığını gösteriyor.

☑ Mayıs 2025 verileri, inşaat sektöründe maliyet artışlarının enflasyonun altında artmaya devam ettiğini ve bu artışta en belirleyici kalemin giderek işçilik maliyetleri olduğunu gösteriyor.

Okuma süresi: 4 dakika 25 saniye.

Ajanda

1️⃣ Türkiye İstatistik Kurumu, mayıs ayı dış ticaret, ticaret satış hacim ve ciro endekslerini açıklayacak.

2️⃣ Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, mayıs ayına ilişkin ödemeler dengesi istatistiklerini duyuracak.

3️⃣ PKK’nın silah bırakmasına yönelik gelişmeler takip ediliyor.

Sanayi Üretim Endeksi

Bu haftanın en önemli verisi sanayi üretim endeksi verisiydi. Manşette yıllık %4,9’luk bir artış görüyoruz. İlk bakışta veriler güçlü duruyor ama tabloyu biraz incelediğimizde bu artışın büyük ölçüde baz etkisinden kaynaklandığını görüyoruz. 3 aylık eğilimde daha net göstergeler var. Mart–Mayıs dönemine baktığımızda, sanayi üretiminde yıllık büyüme %3,5 seviyesine çıksa da aylık verilerin ortalamasına göre büyüme halen zayıf. Alt kırılımlara indiğimizde sermaye malı üretimi dikkat çekiyor. Mayıs ayında %12’lik bir yıllık artışla en güçlü kalem oldu. Bu da yatırım eğiliminde bir canlanma olduğu anlamına geliyor. Enerji üretimi de %8,8 artışla iyi bir performans sergiledi. Ancak dayanıklı tüketim malı üretimi %1,7 daraldı, bu kalemde hem iç hem dış talepte zayıflık sinyali var. Tekstil tarafı hala en zayıf bölüm, eğilim sürekli aşağı yönlü.

Sektörel düzeyde, cam-çimento, mobilya ve madencilik gibi daha çok iç pazar odaklı kalemlerde toparlanma görüyoruz. Otomotiv üretimi ise 13 aylık daralma sürecini mayısta sonlandırmış görünüyor. Özetle; mayıs ayında üretimde manşet rakamlar baz etkisiyle güçlü ama alt detaylar daha güçsüz. Haziran öncüleri ise zayıflık sinyali veriyor. 2. çeyrek büyümesinin muhtemelen ilk çeyreğin altında kaldığını göreceğiz. Yıllık %3,5’lik büyüme tahmini hala masada olsa da Merkez Bankası’nın sürdürdüğü sıkı para politikası bu tahmin üzerinde aşağı yönlü risk oluşturmaya devam ediyor.

TCMB verileri

Dün TCMB verilerini öğrendik. Haftalık bazda yabancı yatırımcılar hem hisse senedi hem de devlet iç borçlanma senetlerinde (DİBS) net alıcı pozisyonundaydı. Hisse tarafında 235 milyon dolarlık net giriş gerçekleşti. Bu son altı haftanın toplamını 993 milyon dolara taşırken, yıl başından bu yana kümülatif giriş 973 milyon dolar oldu. Asıl belirgin hareket tahvil tarafında yaşandı. Repo işlemleri hariç tutulduğunda yabancı yatırımcıların DİBS’te haftalık alımı 2,4 milyar dolara ulaştı. Bu, Mayıs 2024’ten bu yana en güçlü haftalık giriş olarak kaydedildi. Tahvile yönelik bu ilgi, son altı haftalık toplamı 1,97 milyar dolara çıkardı. Bununla birlikte, DİBS’te yabancı payı %7,34 seviyesine yükselmiş durumda. Bu oran hâlâ sınırlı olsa da yukarı yönlü bir eğilime işaret ediyor.

Yabancıların toplam pozisyonlarına baktığımızda, 2025 yılı başından bu yana hisse ve tahvil piyasalarına toplam 13,5 milyar dolarlık net giriş gerçekleşti. Bu rakam, 2024 yılındaki toplam 13,4 milyar dolarlık girişin bile üzerine çıkmış durumda. TCMB rezervleri de bu hafta içinde güçlü bir artış gösterdi. Net rezervlerde 11,1 milyar dolarlık bir artış yaşandı ve seviye 57,4 milyar dolara yükseldi. Swap hariç net rezerv de 9,8 milyar dolar artarak 38,1 milyar dolara çıktı. Swap stoku ise 1,3 milyar dolarlık artışla 19,3 milyar dolar oldu. Bu verilerin CHP’nin kurultay davasının ertelendiği hafta verileri olduğunu hatırlatmakta fayda var.

Atıştırmalıklar

🕊️ AK Parti Sözcüsü Ömer Çelik’in açıklamalarına göre, PKK’nın silah bırakma sürecinde kritik bir eşik bugün Süleymaniye’de aşılacak. Türk toprakları dışında gerçekleşecek bu adımda, çağrılan kişilerin kaydı alınacak ancak asıl doğrulama Türk Silahlı Kuvvetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı’nın koordinasyonuyla yürütülecek. Sürecin güvenilirliği ve devamlılığı açısından bu mekanizma belirleyici olacak. Çelik, üç ana kategoride silah bırakma ve örgütsel feshin hedeflendiğini belirterek, atılacak sonraki adımların da kesintisiz şekilde ilerlemesi gerektiğini vurguladı. Tüm bu gelişmeler, uzun süredir beklenen terörsüz Türkiye idealine yönelik en somut girişimlerden biri olarak görülüyor.

🏗️ Mayıs 2025 verilerine göre inşaat maliyet endeksinde artış eğilimi sürerken, yıllık bazda maliyetlerdeki artışta işçilik kaleminin öne çıktığı görülüyor. Genel inşaat maliyeti bir önceki aya göre yüzde 0,88, yıllık bazda ise yüzde 22,40 arttı. Bu artışta malzeme fiyatlarının yüzde 17,81, işçilik maliyetlerinin ise yüzde 31,39 oranında yükselmesi etkili oldu. Bina inşaatı özelinde maliyet artışı yüzde 22,46 seviyesine ulaşırken, bina dışı yapılarda bu oran yüzde 22,20 olarak gerçekleşti. Özellikle bina dışı yapılarda işçilik endeksinin yıllık yüzde 35’i aşan artışı dikkat çekiyor.

🌐 ABD Başkanı Donald Trump, ticaret politikalarında yeni bir döneme girileceğinin sinyalini vererek, Avrupa Birliği de dahil olmak üzere çoğu ticaret ortağına yüzde 15 ila yüzde 20 oranında genel gümrük vergileri getirmeyi planladığını açıkladı. “Bir şekilde ödeme yapacaklarını söyleyeceğiz” ifadesiyle küresel ticaret ortaklarına açık bir mesaj veren Trump, bu kararın uygulamaya alınmasının an meselesi olduğunu belirtti. Avrupa ülkelerine yeni vergi oranlarını bildiren mektupların bugün ya da yarın gönderileceğini söyleyen Trump, duyuruların da birkaç saat içinde yapılacağını ifade etti.

💵 Goldman Sachs analistlerine göre, dolar son dönemde geleneksel güvenli liman kimliğinden uzaklaşarak yeniden riskli bir para birimi gibi işlem görmeye başladı. Ticaret savaşlarının tırmanma riski, Fed’in bağımsızlığına yönelik belirsizlikler ve ABD varlıklarına olan küresel ilginin azalması, bu dönüşümün arkasındaki başlıca nedenler olarak sıralanıyor. Doların G-10 para birimleriyle oynaklık korelasyonunun son yedi yılın en düşük seviyelerine gerilemesi, bu eğilimin teknik bir yansıması olarak öne çıkarken; aynı anda hisse senetleri, tahviller ve doların birlikte değer kaybetmesi, yatırımcılar için daha yapısal bir güven kaybına işaret ediyor.

📉 San Francisco Fed Başkanı Mary Daly, 2025’in ikinci yarısında iki faiz indiriminin olasılıklar dahilinde olduğunu söylerken, son dönemde gündeme gelen yeni gümrük tarifelerinin enflasyonist etkisinin beklenenden daha sınırlı kalabileceğine dikkat çekti. Daly’ye göre bazı şirketler, tarife maliyetlerini müşterilere doğrudan yansıtmaktansa tedarik zincirindeki aktörlerle paylaşarak etkileri yumuşatmaya çalışıyor. Bu da nihai fiyatlara olan baskının sınırlı kalmasını sağlıyor. Şirketlerin uyum kapasitesine vurgu yapan Daly, söz konusu maliyetlerin bir kısmının kâr marjlarından karşılandığını ve bunun da genel tüketici enflasyonu üzerindeki etkiyi hafifletebileceğini belirtti.

₿ Bitcoin, Cuma günü 116 bin dolar seviyesini aşarak tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı ve 2025 yılı boyunca sergilediği dikkat çekici ralliyle değerini iki kattan fazla artırmış oldu. Bu yükselişi tetikleyen başlıca faktörler arasında küresel ölçekte faiz indirimlerine dair artan beklentiler, zayıflayan ABD doları ve giderek daha kripto dostu bir çizgiye kayan Beyaz Saray politikaları öne çıkıyor. ABD Başkanı Donald Trump, yükselişi kendi tarife politikalarına bağlarken, Fed’e de faiz indirimi çağrısını yineledi. Bu atmosferde Bitcoin fiyatlarındaki sert yükseliş, özellikle kısa pozisyonların hızla tasfiye edilmesiyle daha da ivme kazandı.