SocialFi Nedir?

Web2’deki merkezi sosyal medya platformlarının aksine SocialFi, merkeziyetsiz bir yapıya sahiptir ve kullanıcı verilerinin tek bir otoritenin kontrolünde olmasını engeller. Böylece hem yaratıcılar hem de kullanıcılar, ürettikleri değerden doğrudan pay alabilir.

Nasıl Çalışır?

SocialFi platformlarının temelini Merkeziyetsiz Otonom Organizasyonlar (DAO’lar) ve sosyal token’ler oluşturur.

• DAO’lar: Platformun yönetimini merkezi bir şirket yerine topluluk üstlenir. Tüm kararlar (ödül dağılımı, platform kuralları vb.) DAO oylarıyla alınır.
• Sosyal Token’ler: Bir içerik üreticisinin veya platformun kendi token’larıdır. Kullanıcılar bu token’ları satın alarak içeriklere erişebilir, etkileşimde bulunabilir veya yaratıcıyı destekleyebilir. Token değeri, yaratıcının itibarı ve topluluk etkisiyle doğru orantılıdır.
• NFT’ler: Kimlik doğrulama, dijital mülkiyet ispatı ve telif haklarının korunmasında önemli rol oynar. İçerik üreticileri, paylaşımlarını NFT olarak sunarak mülkiyetini garanti altına alabilir.

SocialFi’de etkileşimler yalnızca beğeni ve yorum ile sınırlı kalmaz. Her sosyal aktivite potansiyel bir ekonomik değer taşır.

Sağladığı Avantajlar

• Merkeziyetsizlik: Kullanıcılar, verileri ve içerikleri üzerinde tam kontrole sahiptir. Tek bir sunucuya veya şirkete bağımlı olunmaz.
• Sansür Direnci: İçerik kaldırma ve yasaklama kararları topluluk odaklıdır, keyfi sansür riski azalır.
• Doğrudan Gelir Modeli: Reklam gelirleri veya aracı platformlar olmadan, kullanıcılar ürettikleri değerden doğrudan kazanç sağlar.
• Yeni Ekonomi Modelleri: Sosyal token’ler, NFT tabanlı üyelikler, özel içerik erişimi gibi farklı gelir akışları sunar.
• Güvenli Veri Saklama: Blok zincir tabanlı veri depolama, güvenlik ve şeffaflığı artırır.

SocialFi ile Web2 Arasındaki Fark

Web2 sosyal medya platformlarında veriler ve içerik kontrolü büyük teknoloji şirketlerinin elindedir, gelir modeli çoğunlukla reklam bazlıdır ve bu gelirlerin büyük kısmı platforma gider. İçerikler tek bir merkezi sunucuda saklandığı için sansür kararları da yine bu şirketler tarafından verilir. 

Buna karşılık SocialFi, verileri blok zincir üzerinde dağıtık biçimde depolayarak kullanıcıların kendi içeriklerinin ve verilerinin sahibi olmasını sağlar. Gelir dağılımı topluluk merkezlidir. İçerik üreticileri sosyal token’ler, NFT’ler veya doğrudan kripto ödemeleri ile kazanç elde edebilir. Sansür kararları merkezi bir otorite yerine DAO’lar veya topluluk tarafından alınır, böylece ifade özgürlüğü daha fazla korunur. Ayrıca SocialFi’de içerik mülkiyeti NFT’ler aracılığıyla doğrudan kullanıcıya ait olur ve bu da Web2’ye kıyasla çok daha şeffaf ve özgür bir ekosistem yaratır.

Öne Çıkan SocialFi Platformları

• Farcaster: Çeşitli sosyal medya uygulamalarının özelliklerini derleyen ve kripto ekosisteminin sunduğu özellikleri özgün bir şekilde kullanan merkeziyetsiz bir sosyal medya platformudur.
• Lens Protocol: En büyük merkeziyetsiz borç alma verme platformu Aave tarafından geliştirilen bir merkeziyetsiz sosyal medya platformudur.
• Friend.Tech: Kullanıcılar, “anahtar” satın alarak bir kişinin özel kanalına erişir. Popülerlik arttıkça anahtar değeri yükselir.
• Thinkin: Topluluk etkileşimlerini ödüllendirir ve DAO’lara özel teşvik araçları sağlar.
• Geojam: JAM token ile yaratıcılar ve hayranlar arasında etkileşim odaklı bir ekonomi kurar.

Zorluklar ve Gelecek Potansiyeli

SocialFi’nin yaygınlaşması için ölçeklenebilirlik ve ekonomik sürdürülebilirlik gibi sorunları da çözmesi gerekiyor. Yüksek işlem hızı ve düşük maliyetli ağ çözümlerinin de sosyal medya benzeri yoğun etkileşimlerin blok zincir üzerinde sorunsuz gerçekleşmesini sağlaması şart. Uzun vadede SocialFi, sosyal medyada gücü platformlardan alıp kullanıcılara veren, şeffaf, özgür ve gelir odaklı yeni bir dijital ekosistem yaratma potansiyeline sahip.