P2P Nedir?
P2P, yani “peer-to-peer” (eşler arası), bir ağ üzerindeki cihazların birbirleriyle doğrudan bağlantı kurarak veri alışverişi yapabildiği dağıtık bir mimariyi ifade eder. Bu yapıda her katılımcı cihaz, hem istemci (client) hem de sunucu (server) gibi davranabilir. Böylece tek bir merkezi otoriteye veya sunucuya ihtiyaç duyulmadan bilgi paylaşımı sağlanabilir.
Fintables Kripto2 dk
Geleneksel istemci-sunucu modelinde veriler tek bir merkezden dağıtılırken P2P mimaride her düğüm (node) hem veri alır hem de gönderir. Bu yapı sayesinde sistem, tek bir arıza noktasına (single point of failure) sahip olmaz ve kullanıcılar ağı birlikte ayakta tutar.
P2P Ağları Nasıl Çalışır?
P2P ağları, merkezi bir sunucuya bağlı olmadan çalışan dağıtık sistemlerdir. Her düğüm, ağdaki diğer düğümlerle doğrudan iletişim kurabilir. Her biri kendi verisini tutar, indirir ve yükler. Bu durum hem sistemin verimliliğini artırır hem de güvenlik seviyesini yükseltir.
Bir düğüm aynı anda başka bir düğümden dosya indirirken başka bir düğüme dosya gönderebilir. Bu simetrik işleyiş, P2P mimarisinin temelini oluşturur.
Tarihçesi ve Yaygınlaşması
P2P teknolojisi, 1999 yılında Napster gibi müzik paylaşım platformlarıyla geniş kitlelerce tanındı. Ardından BitTorrent gibi dosya paylaşım sistemleriyle gelişti. Bugün Tor (anonim iletişim), IPFS (dosya depolama), Skype (sesli iletişim) ve çeşitli online pazar yerleri gibi birçok uygulama P2P yapısını temel alır.
P2P ve Blok Zincir
P2P teknolojisi, blok zincir sistemlerinin kalbinde yer alır. Satoshi Nakamoto’nun Bitcoin’i tanımlarken kullandığı “eşler arası elektronik nakit sistemi” ifadesi, bu yapıyı açıkça ortaya koyar.
Blok zincir ağlarında her katılımcı, defterin bir kopyasını tutar ve işlemleri doğrular. Bu yapı sayesinde Bitcoin gibi kripto paralar, herhangi bir bankaya ya da merkezi kuruma ihtiyaç duymadan çalışabilir. Her işlem, ağdaki çoğunluk tarafından doğrulanır ve bu da sistemin sansüre dirençli ve güvenli olmasını sağlar.
Kripto Paralar ve P2P Şeklinde Alım Satım
P2P yapılar, sadece ağ düzeyinde değil, kripto para ticaretinde de doğrudan etkileşim imkânı sunar. Binance P2P, Paxful, LocalBitcoins gibi platformlar kullanıcıların birbirleriyle doğrudan işlem yapmasına olanak tanır. Bu tür borsalarda genellikle emanet (escrow)sistemleriyle dolandırıcılığın önüne geçilmeye çalışılır.
Ancak her ne kadar bu platformlar “P2P” başlığı altında hizmet verse de, gerçek anlamda eşler arası işlemler genellikle cüzdandan cüzdana doğrudan transferlerle gerçekleşir. Bu işlemler daha fazla gizlilik sağlar ancak aynı zamanda daha fazla risk de taşır.
