Aerodrome ve Velodrome Nedir?

Velodrome, Optimism ağı üzerinde geliştirilen ve merkeziyetsiz borsaların likidite sorununa farklı bir yaklaşım sunan bir protokol olarak öne çıktı. Kurduğu yönetişim yapısı ve “ve(3,3)” modeliyle, kullanıcıları yalnızca işlem yapmakla değil; aynı zamanda likiditeyi yönetmek ve yönetişime katılmakla da teşvik etti.

Aerodrome ise bu modelin Base ağına uyarlanmış versiyonu olarak ortaya çıktı. Aynı mekanizmaları benimseyerek kısa sürede Base üzerindeki en büyük DEX haline geldi. Ancak bu sadece bir kopyalama süreci değil; Aerodrome, Base ekosistemine özgü dinamikleri göz önünde bulundurarak kendi entegrasyonlarını, ürünlerini ve teşvik sistemini de oluşturdu.

Bu rehberde, Velodrome’un temellerinden başlayarak Aerodrome’un nasıl çalıştığını, neden Base’in DeFi merkezine dönüştüğünü ve hangi mekanizmalarla sürdürülebilir likidite oluşturduğunu birlikte inceleyeceğiz.

Velodrome Nedir, Nasıl Çalışır?

Velodrome, Optimism ağı üzerinde çalışan en büyük merkeziyetsiz borsalardan (DEX) biri. Ancak onu diğer DEX’lerden ayıran en önemli özellik, yalnızca al-sat yapılan bir platform değil; aynı zamanda likidite akışının nasıl yönetileceği konusunda da topluluğun söz sahibi olduğu bir yapı sunması. Bu yönüyle Velodrome, likidite sağlayıcılar (LP’ler), protokoller ve yönetişim katılımcıları arasında bir teşvik dengesi kurmayı amaçlıyor.

ve(3,3) Nedir?

Velodrome’un temelinde ve(3,3) adı verilen bir token ekonomisi yer alıyor. Bu model, ilk olarak Andre Cronje tarafından geliştirilen Solidly protokolünde tanıtılmıştı. “ve” burada “vote escrow” (oy kilitleme) anlamına geliyor. Basitçe özetlemek gerekirse:

• Kullanıcılar, VELO token’lerini belirli bir süreliğine kilitleyerek veVELO elde eder.
• veVELO sahipleri, hangi likidite havuzlarının daha fazla teşvik alacağına oy verir.
• Bu oylar, o haftaki teşviklerin dağılımını belirler.
• Oy verdikleri havuzlarda işlem hacmi oluşursa, oylayıcılar işlem ücretlerinden pay kazanır.

Bu sistem, hem LP’lerin likidite sağlamaya devam etmesini teşvik eder hem de protokollerin teşvik almak için oy karşılığı teşvik mekanizmasına başvurmasını mümkün kılar.

Aerodrome Nasıl Çalışır? veAERO, Emisyonlar ve Likidite Modeli

Velodrome’un Optimism ağı için yaptığını, Aerodrome da Base ağı için yapıyor diyebiliriz. Ancak bu sadece bir klonlama süreci değil. Aerodrome, Base’in yapısına uygun bir şekilde tasarlandı ve ekosistemin en önemli likidite altyapısı haline geldi.

AERO ve veAERO Nedir?

• AERO, Aerodrome’un yerel token’i. Tıpkı Velodrome’da olduğu gibi, bu token’ler de kilitlenerek yönetişim ve teşvik sistemi içinde kullanılabiliyor.
• Kullanıcılar AERO’larını belirli süreliğine kilitleyerek veAERO elde eder.
• veAERO sahipleri, haftalık teşviklerin hangi likidite havuzlarına dağıtılacağına oy verir.
• Oyladıkları havuzlarda işlem hacmi oluşursa, veAERO sahipleri bu ücretlerden pay kazanır.

Bu model sayesinde kullanıcılar sadece pasif yatırımcı değil; aynı zamanda Aerodrome’un gidişatında aktif bir rol oynayan yönetişim katılımcılarına dönüşür.

Aerodrome Üzerindeki Yeni Ürünler: Pool Launcher ve Coinbase Entegrasyonu

Aerodrome, yalnızca bir DEX (merkeziyetsiz borsa) olarak kalmak istemiyor — aynı zamanda Base ağı üzerindeki likidite altyapısının merkezi olmayı hedefliyor. Bu hedef doğrultusunda son dönemde iki önemli gelişmeyle öne çıktı: Pool Launcher ürünü ve Coinbase entegrasyonu.

Pool Launcher Nedir?

Pool Launcher, Aerodrome’un kullanıcılarına sunacağı bir ürün. Temel amacı şu:

Herhangi bir kullanıcı veya proje, kendi swap havuzunu kolayca oluşturabiliyor. Bu sistemle birlikte:

• Swap ücretleri havuzu oluşturan kişiye kalıyor.
• Dinamik ücret ayarlamaları yapılabiliyor (örneğin likiditeye göre işlem ücreti artabilir veya azalabilir).
• Kullanıcılar, merkeziyetsiz bir şekilde kendi token’leri için likidite oluşturabiliyor.

Bu özellik, Base üzerinde yeni çıkan projelerin Aerodrome'u bir ilk likidite platformu olarak kullanmasını teşvik ediyor.

Coinbase Entegrasyonu

2025 yazında gelen bir diğer büyük haber ise Coinbase’in, Base üzerindeki DEX’leri ana uygulamasına entegre edeceğini açıklamasıydı. Ve tahmin edin: Bu entegrasyonun merkezinde Aerodrome var.

• Artık Coinbase kullanıcıları, merkeziyetsiz işlem yapmak için ayrı bir cüzdan bağlamadan doğrudan Aerodrome üzerindeki token’lere erişebilecek.
• Bu, milyonlarca yeni kullanıcının Base üzerindeki DeFi protokollerine ulaşmasının önünü açıyor.

Aerodrome’un bu iki hamlesi ,kullanıcıya ürün oluşturma imkanı tanıması ve ana akım kullanıcılarla entegrasyon kurması, onun sadece bir DEX olmaktan çıkıp Base’in temel taşlarından biri olma yolunda ilerlediğini gösteriyor diyebiliriz.

Aerodrome ve Velodrome Arasındaki Farklar ve Ortak Noktalar Nelerdir?

Aerodrome ve Velodrome, her ne kadar farklı ağlarda çalışsa da (Base ve Optimism), temelde aynı mantıkla ilerleyen iki kardeş protokol diyebiliriz. İkisi de Andre Cronje’nin geliştirdiği Solidly modelinden türetilen ve(3,3) sistemini kullanıyor. Bu sistemde, kullanıcılar token’lerini kilitleyerek hem yönetişime katılıyor hem de teşviklerden pay alabiliyor.

Ortak noktalar:

• ve(3,3) tokenomik modeli (veAERO ve veVELO)
• Likiditeyi yönlendiren oylama sistemi
• Bribe (rüşvet) ve staking teşvikleri
• Haftalık ödül dağıtım döngüsü

Farklılaştıkları yer ise bulundukları ağ ve entegrasyon stratejileri:

• Velodrome, Optimism ekosisteminin “likidite merkezi” olarak Superchain vizyonuna hizmet ediyor. Son olarak SuperSwaps özelliğiyle farklı L2 ağları arasında köprüye gerek kalmadan token takasını mümkün kıldı.

• Aerodrome ise Base ağında aynı rolü üstleniyor ama daha çok kitlelere ulaşmak için çalışıyor: Pool Launcher gibi self-servis ürünler ve Coinbase entegrasyonu gibi ana akım hamlelerle farklılaşıyor.

Kısacası, iki protokol de benzer altyapılar üzerine kurulmuş olsa da, hedefledikleri kullanıcı kitlesi ve büyüme stratejileri onları ayrıştırıyor.

VELO ve AERO Token’leri Ne İşe Yarar?

Velodrome’un yerel token’i olan $VELO ve Aerodrome’daki karşılığı olan $AERO, sadece alınıp satılan varlıklar değil aynı zamanda protokol içindeki teşviklerin ve yönetişimin bel kemiğini oluşturuyor.

Aslında yukarıda bu yapılardan bahsetmi olsa da toparlayacak olursak bu token’ler kilitlenerek sırasıyla veVELO ve veAERO haline gelir. Bu kilitli token’ler şu işlevleri sağlar:

• Yönetişim: veVELO veya veAERO sahipleri, hangi likidite havuzlarına daha fazla teşvik gideceğine oy verir.
• Teşvik Geliri: Oy verdikleri havuzlarda işlem hacmi oluşursa, işlem ücretlerinden pay kazanırlar.
• Bribe (Rüşvet) Mekanizması: Protokoller, oy almak için ve-token sahiplerine “bribe” teklif edebilir. Bu da yönetişim katılımcılarına ekstra gelir fırsatı sunar.
• Stake ve Boost: ve-token sahipleri ek stake gelirleri veya boost edilmiş ödüller kazanabilir. Tokenomiks’te de göründüğü gibi %40 gibi önemli bir bölüm veVELO kitleyenlere dağıtılması için ayrılmış durumda.

Kaynak: Aerodrome Tokenomisi Blog Yazısı

Bu sistem, hem kısa vadeli spekülasyonlara değil, uzun vadeli katılım ve sadakate dayalı bir ekonomik yapı kurar; hem de kullanıcıyı sadece trader değil, aktif bir protokol oyuncusuna dönüştürür.

Son Yorumlar

Velodrome ve Aerodrome, yalnızca farklı ağlarda çalışan iki DEX olmanın ötesinde, yeni nesil likidite yönetiminin nasıl şekillenebileceğine dair güçlü örnekler sunuyor. Velodrome, Optimism üzerindeki çok zincirli yapıyı kucaklayan SuperSwaps gibi yeniliklerle teknik sınırları zorlamaya odaklanırken; Aerodrome, Base ağıyla birlikte daha geniş kullanıcı kitlesine erişme ve DeFi’yi ana akım haline getirme stratejisi izliyor.

Her ikisi de kendi bağlamında başarılı: Biri altyapıyı ölçeklendirmeye, diğeri erişilebilirliği artırmaya oynuyor. Bu da bize şunu gösteriyor: Aynı modele dayansa da, ağın ihtiyaçları ve kullanıcı profili doğrultusunda farklılaşan stratejiler, merkeziyetsiz finansın büyüme yollarını zenginleştiriyor.