Backrunning Nedir?
Blok zincir ekosisteminde MEV (Maksimum Çıkarılabilir Değer) olarak bilinen kavram, doğrulayıcıların veya botların blok sıralaması üzerinden ek kazanç elde etmesini ifade eder. MEV stratejileri arasında en çok bilinenler front-running, sandviç ve backrunning saldırılarıdır. Bu üçlü içinde backrunning, genellikle en az zararlı yöntem olarak değerlendirilir.
Beril Bektaş2 dk
Backrunning’in Tanımı
Backrunning, büyük bir alım ya da satım işleminin hemen ardından kendi işlemini yerleştirerek kâr elde etmeyi amaçlayan bir taktiktir. Burada amaç, büyük işlemin yarattığı fiyat etkisinden doğan arbitraj fırsatını yakalamaktır.
Örneğin; bir yatırımcı merkeziyetsiz borsada (AMM üzerinde) büyük miktarda token satın aldığında, bu işlem token fiyatını yukarı çeker. Bir backrunning botu, bu fiyat artışını görür görmez hızlıca satış işlemi yaparak kâr elde eder.
Bu yönüyle backrunning, işlem sahibine doğrudan zarar vermez; ancak kullanıcının kendi işleminin yarattığı fırsatı başkasına kaptırmasına yol açar.
Nasıl Çalışır?
Backrunning’in temel işleyişi birkaç adımda özetlenebilir:
- Mempool’da (işlem havuzunda) bekleyen büyük işlemler botlar tarafından takip edilir.
- Büyük işlem likidite havuzunda dengesizlik yaratır, fiyat kayar.
- Bot, hemen bu işlemin ardından kendi işlemini (genelde satış) ekler.
- Bot, farklı borsalar veya fiyat kaymaları üzerinden kârını alır.
Tek başına uygulandığında, backrunning yalnızca fırsatı değerlendiren bir hamledir. Ancak front-running ile birleştiğinde ortaya sandviç saldırısı çıkar ve bu durumda kullanıcı doğrudan zarar görür.
Kullanıcılar İçin Sonuçları
Çoğu sıradan kullanıcı için backrunning görünür bir kayıp yaratmaz. İşlemlerini istedikleri fiyattan gerçekleştirmiş olurlar. Fakat “para masada bırakılır”; yani aslında yaratılan fiyat farkından doğan kârı kullanıcı değil, MEV botu alır.
Gelişmiş trader’lar bu fırsatları kendileri yakalayabilecek bilgi ve altyapıya sahip olabilir. Ancak sıradan kullanıcılar için bu imkân genellikle yoktur. Bu nedenle bazı çözümler (örneğin MEV Blocker veya CoW Swap’ın batch auction sistemi) bu arbitraj gelirlerini kullanıcılara geri dağıtmayı veya fırsatların doğmasını engellemeyi hedefler.
Sonuç
Backrunning, blok zincirdeki işlem sıralamasıyla ortaya çıkan arbitraj fırsatlarını kullanan bir MEV stratejisidir. Tek başına büyük bir tehdit olarak görülmez; ancak merkeziyetsiz finans ekosisteminde şeffaf ‘işlem havuzu’ yapısının ne kadar hassas olduğunu gösterir. Kullanıcıların doğrudan zararını önlemek için çeşitli çözümler geliştirilse de, bu yöntem hala merkeziyetsiz finansta aktif bir şekilde kullanılmaktadır.
