Sektörel Görünüm - Eylül 2025 Otomotiv Bülteni

✦ ODMD verilerine göre, ağustos ayında toplam otomotiv pazarı %12,78 artışla 101.650 adede yükseldi. Otomobil satışları yıllık bazda %18,7 artarak 82.215 adede ulaşırken, hafif ticari araç pazarı %6,77 düşüşle 19.435 adette kaldı. Böylece yılın ilk 8 ayında toplam pazar 817.345 adede ulaştı ve geçen yılın aynı dönemine göre %7,24 büyüme kaydetti.

✦ Pazarın motor tipine göre dağılımına bakıldığında, elektrikli araçların payını artırmaya devam ettiği görülüyor. Ağustos ayında elektrikli araç satışları geçen yıla kıyasla %202,43 artarak 17.547 adede yükseldi ve toplam satışlar içindeki payı %21,3’e ulaştı. Aynı dönemde benzinli otomobiller 38.524 adetle %46,9’luk paya sahip olurken, dizel araç satışları 6.575 adetle %8 seviyesinde gerçekleşti.

✦ Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) verilerine göre, temmuz ayında Türkiye’nin toplam otomotiv üretimi geçen yılın aynı dönemine göre %10,1 artışla 128.416 adet oldu. Alt kırılımlara bakıldığında, otomobil üretimi %1,1 artışla 82.346 adede yükselirken, ticari araç üretimi %31 artarak 46.070 adede çıktı. Buna karşılık traktör üretimi %25,9 gerileyerek 2.651 adette kaldı.

✦ Sektörün temmuz ayı toplam ihracatı yıllık bazda %13,47 artarak 101.891 adede yükseldi. Bu büyümede, ağır ve hafif ticari araç ihracatındaki güçlü performans belirleyici oldu. Ticari araç ihracatı %46 artış kaydederken, otomobil ihracatı %2,5 geriledi. Şirket bazında bakıldığında ise Ford Otosan’ın ihracatı %31, Tofaş’ın ihracatı %326 ve Otokar’ın ihracatı %148 oranında arttı.

✦ Ağustos ayı yurt içi satış verilerini borsada işlem gören otomotiv şirketleri özelinde incelediğimizde, Tofaş’ın Stellantis birleşiminin etkisiyle toplam satışlarının %209 arttığı dikkat çekiyor. Buna karşın, Ford Otosan’ın satışları %15 gerilerken Doğuş Otomotiv’in satışları da %5 oranında düşüş gösterdi.

✦ TÜİK verilerine göre, temmuz ayında trafiğe kaydı yapılan motorlu kara taşıtları sayısı geçen yılın aynı ayına göre %6,9 azalarak 257 bin 471’e geriledi. Kayıtların dağılımına bakıldığında, %44,3’ü motosiklet, %41,3’ü otomobil, %10,9’u kamyonet, %1,4’ü kamyon ve %1,3’ü traktörlerden oluştu.

✦ BETAM ve Sahibinden iş birliğiyle hazırlanan Otomobil Piyasası Görünümü: Ağustos 2025 raporuna göre, ortalama satılık otomobil fiyatı yıllık bazda %14,9 artışla 990 bin TL’ye yükseldi. Ancak fiyatlarda reel anlamda %13,9’luk bir düşüş yaşandı. Yakıt türlerine göre bakıldığında, en yüksek ortalama fiyat 3 milyon 335 bin TL ile elektrikli otomobillerde gerçekleşti. Otomobil talebinin seyrini gösteren otomobil talep göstergesi, mayıs ve hazirandaki gerilemelerin ardından temmuz ayında güçlü bir toparlanma sergiledi. Gösterge hazirana göre %19,1, geçen yılın aynı ayına göre ise %17,2 artış kaydetti. Ayrıca, satılan otomobil sayısının satılık otomobil ilan sayısına oranı haziran ayına kıyasla 4,1 puan yükselerek %25,5’e ulaştı.

✦ EPDK verilerine göre, temmuz ayı sonunda Türkiye’deki toplam şarj istasyonu sayısı bir önceki aya kıyasla %3,97 artarak 32.682’ye yükseldi. Bu istasyonların 13.794’ünü DC, 18.888’ini ise AC şarj üniteleri oluşturdu.

Gelişmeler

✦ Tofaş, yüzde 100 bağlı ortaklığı olan Stellantis Otomotiv Pazarlama A.Ş. ile devralma yoluyla kolaylaştırılmış usulde birleşme kararı aldı. Şirketin KAP’a yaptığı açıklamaya göre, yönetim kurulu 20 Ağustos 2025 tarihli kararıyla bu birleşmeye onay verdi. Açıklamada, Sermaye Piyasası Kanunu, Türk Ticaret Kanunu ve ilgili vergi mevzuatları çerçevesinde, Stellantis Türkiye’nin tüm aktif ve pasiflerinin bir bütün halinde Tofaş’a devredilerek birleşmenin gerçekleştirileceği belirtildi. Birleşme kapsamında Tofaş bünyesinde herhangi bir sermaye artırımı yapılmayacak. Dolayısıyla işlem, “önemli nitelikte işlem” kapsamında değerlendirilmiyor ve ayrılma hakkı doğurmuyor.

✦ Otomotiv sektöründe elektrikli araçlar uzunca bir süredir rüşdünü ispat etmiş olsa da bazı markalar sektöre girişte zorluklar yaşıyor. Son olarak Porsche’den ilginç bir karar gördük. Şirket, elektrikli araçlara yönelik talep beklentilerin altında kalınca, yüksek performanslı pil iştiraki Cellforce’un üretim projelerini durdurdu. Bundan sonra üretimden çok Ar-Ge odaklı bir yol izlenecek. Yaklaşık 300 çalışana sahip Cellforce, bağımsız bir araştırma birimi olarak faaliyetlerini sürdürecek. Çalışanların bir kısmı Porsche’nin ana pil iştiraki PowerCo’ya kaydırılacak, aynı zamanda bu yılın başında Varta’dan alınan V4Smart birimine de bilgi birikimi aktarılacak. Yönetim Kurulu Üyesi Michael Steiner, küresel ölçekte yetersiz talep nedeniyle üretimi hedeflenen maliyet seviyesinde büyütmenin mümkün olmadığını ifade etti.

✦ Avrupa Otomobil Üreticileri Birliği’nin (ACEA) verilerine göre AB, EFTA ve İngiltere toplamında yeni otomobil satışları yüzde 5,9 artışla 1,09 milyon adede ulaştı. Almanya’da satışlar yükselirken İngiltere, Fransa ve İtalya’da gerileme görüldü. Elektrikli otomobil satışları yüzde 39,1, hibrit satışları yüzde 56,9, şarj edilebilir hibritler ise yüzde 14,3 artış gösterdi. Böylece hibrit ve elektrikli araçların toplam pazar payı yüzde 59,8’e yükseldi. Geçen yıl bu oran yüzde 51,1 seviyesindeydi. Şirket bazında ise öne çıkan gelişme Tesla’nın kan kaybı oldu. Satışları yüzde 40,2 düşen şirket art arda yedinci ay pazar payı kaybederken, payı yüzde 1,4’ten yüzde 0,8’e geriledi. Çinli BYD ise ilk defa aylık satış raporuna dahil edildi ve satışlarını yüzde 225,3 artırarak yüzde 1,2 pazar payına ulaştı.

Sektörel Açıklamalar

✦ Otomerkezi CEO’su Muhammed Ali Karakaş’ın son ÖTV düzenlemesinin ardından Bloomberg HT’de yaptığı açıklamada, 650 bin TL üzeri matraha sahip sıfır araçlarda ÖTV’nin yüzde 75–80 bandına yükselmesiyle birlikte orta ve üst segmentte fiyatların hızlıca yükseleceğine vurgu yaptı. Şu an yüzde 90–100–170 dilimlerinde fiyatlamaya geçiş bekleniyor. Bu da sıfır araç fiyatlarında yüzde 12 ile 24 arasında artış demek. Segmentine göre bu artışlar 150 bin TL’den başlayıp 300 bin TL’ye kadar uzanıyor. Karakaş, böyle bir ortamda temiz ve uygun fiyatlı ikinci el araçlara yönelişin hızlanacağı, ikinci el fiyatlarına da yüzde 5–8 aralığında ek baskı geleceğini öngörüyor. Elektrikli araçlarda oran yüzde 25’ten başlasa da düşük matrahlar sayesinde baz modeller avantajını şimdilik koruyor. Karakaş’ın dikkat çektiği bir diğer konu da finansman koşulları. Yüksek faizler ve BDDK’nın taşıt kredisi sınırlamaları nedeniyle tüketici farklı çözümler arıyor. Şu anda sektörde satılan her 10 araçtan ikisi kredi kartıyla, biri senetle, biri tasarruf finansman şirketi aracılığıyla, biri ise taşıt kredisiyle alınırken, kalan yarısı nakit ödemeyle satın alınıyor.

✦ Avrupa otomotiv sektörü ABD tarifeleriyle sıkışırken Mercedes cephesinden dikkat çekici açıklamalar geldi. Mercedes yöneticilerinden Markus Schafer, Bloomberg News’e verdiği röportajda mevcut gümrük vergilerinin ciddi baskı yarattığını belirtti. Schafer, “Durumun ciddi bir etkisi var. Her iki tarafın da önümüzdeki haftalarda bir çözüm bulmasını umuyoruz. Buna gerçekten ihtiyaç var” dedi. Tarifeler Mercedes’in ABD pazarındaki satışlarını doğrudan vurmuş durumda. Şirketin küresel satışları yılın ikinci çeyreğinde yüzde 9 daralarak 453 bin 700 adede geriledi. ABD’deki kayıp ise yüzde 12’ye ulaştı. Özellikle Almanya’dan ithal edilen modeller yüksek vergi nedeniyle talep kaybıyla karşı karşıya. Washington ve Brüksel geçtiğimiz haftalarda kapsamlı bir ticaret anlaşmasına imza atsa da ABD tarafında otomobil vergileri hâlâ yürürlükte. Avrupa üreticileri, ABD’ye ihraç edilen araçlarda yüzde 27,5 oranında gümrük vergisiyle karşı karşıya.

✦ Volvo Car Türkiye Genel Müdürü Alican Emiroğlu, otomotiv sektörüne ilişkin beklentilerini ODMD için değerlendirdi. Emiroğlu, 2025 yılına ilişkin değerlendirmesinde, üst üste iki yıl 1 milyon adetlik satış barajının aşılmasının ardından bu yıl da rekor seviyelere yakın bir pazar beklentisi taşıdıklarını belirtiyor. Özellikle SUV ve şarj edilebilir otomobillerin sektördeki dönüşümün öncülüğünü yaptığını, bu trendin Volvo’nun stratejisiyle birebir örtüştüğünü ifade ediyor. Emiroğlu’na göre elektrifikasyonun kalıcı bir trend haline gelmesi, markaların hedeflerini aşmasını mümkün kılıyor. Türkiye’de dizel araçlara olan ilginin hızla azalması, tüketicilerin benzinli, hibrit ve tam elektrikli modellere yöneldiğini gösteriyor. Emiroğlu, Türkiye’nin Avrupa’da elektrikli araç satışlarında en büyük beş pazardan biri haline geldiğini hatırlatıyor ancak sürdürülebilir büyüme için şarj altyapısının yaygınlaşması ve eğitimli insan kaynağına ihtiyaç olduğunu söylüyor.