Sektörel Görünüm - Eylül 2025 Bankacılık Bülteni

Veriler

✦ Temmuz ayında bankacılık sektörünün net kârı 56,7 milyar TL olarak gerçekleşti. Bu rakam, geçen yılın aynı ayına göre %64 artışa işaret ederken, bir önceki aya kıyasla %41 düşüş gösterdi. Böylece sektör yılın ilk yedi ayında toplam 479 milyar TL net kâr elde etmiş oldu; bu da yıllık bazda %37’lik bir artışa karşılık geliyor.

✦ Sermaye yapısı bakımından sektörün alt kırılımları incelendiğinde temmuz ayında net karlar; yerli özel mevduat bankalarında %120, yabancı mevduat bankalarında %41, kamu bankalarında %60, kalkınma ve yatırım bankalarında %131 artarken katılım bankalarında %8’lik düşüş görülüyor.

✦ Sektörün takipteki kredi oranı, sıkı para politikasının etkisiyle artışını sürdürdü. Temmuz sonunda %2,27 olan oran, ağustos sonunda %2,29’a yükseldi. Ticari ve diğer kredilerde takipteki alacak oranı %1,71’den %1,74’e çıksa da hâlâ riskli kabul edilebilecek bir seviyede bulunmuyor. Buna karşılık, tüketici kredileri ve bireysel kredi kartlarında mevcutta yüksek seyreden takipteki alacak oranları riskli seviyelerde kalmaya devam ediyor. Bu segmentte temmuz sonunda %4,03 olan oran, ağustosta yatay kalarak aynı seviyede kaldı. Böylece oran, 10 yıllık (2014-2024) ortalama olan %3,17’nin üzerinde seyrini sürdürdü.

✦ Ağustos ayında enflasyondan arındırılmış kredi büyüklüklerinde hem aylık bazda hem de yıllık bazda reel büyüme gözlendi. Toplam krediler yıllık bazda %6, aylık krediler ise %0,43 oranında reel büyüdü. Tüketici kredileri geçtiğimiz aya göre %0,5 büyürken ticari krediler %0,4 büyüdü. Yıllık reel büyümelere bakıldığında ise tüketici kredileri reel olarak %10 büyürken ticari krediler %4,7 ile sınırlı kaldı.

✦ Temmuz ayında tekrardan başlayan faiz indirim döngüsüyle birlikte ticari kredi ve mevduat faizleri de gerilemeye devam ediyor. Temmuz ayında ortalama %54,70 seviyesinde kaydedilen ve ayı %52,48 ile tamamlayan ticari kredi faizleri, 6 ay sonunda tekrardan %50 seviyesinin altına inerken ağustos ayını ortalama %50,85 ile tamamladı. Benzer şekilde 3 aya kadar vadeli mevduat faizleri de haziranda ortalama %55,82’yken ağustos ayı ortalaması %51,80 oldu. Bu gelişmelerle birlikte temmuz ayı ortalaması -%1,12 olan kredi-mevduat makası da ağustosta -%0,59 olarak kaydedildi.

✦ Ağustos ayında kredi kartı harcamalarında hem yıllık hem de aylık bazda reel büyümeler kaydedildi. 2024 Ağustos ayında 1.565 milyar TL, 2025 Temmuz ayında 1.826 milyar TL olan toplam kredi kartı harcaması, geçtiğimiz ay 2.354 milyar TL ile rekor büyüklükte gerçekleşti. Enflasyondan arındırıldığında da kredi kartı harcamalarında yıllık bazda %10, aylık bazda %26’lık bir yükseliş söz konusu. Toplam harcamalara katkısı %1’in üzerinde olup yıllık büyümenin en fazla olduğu ilk 3 alan; %73,11 ile kamu/vergi ödemeleri, %29,39 ile kuyumculuk ve %26,27 ile müteahhit işleri oldu.

Gelişmeler

✦ Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Kur Korumalı Mevduat (KKM) hesaplarının 23 Ağustos 2025 itibarıyla yeni açılış ve yenileme işlemlerine kapatılacağını açıkladı. Yapılan duyuruda, belirtilen tarihten önce açılmış KKM hesaplarının vadeleri sona erdiğinde ilgili tebliğlerin yürürlükten kaldırılacağı ifade edildi. Kararla birlikte KKM’nin TL’ye geçiş ve yenilenmesine ilişkin toplam hedef de kaldırılırken, zorunlu karşılık faiz ve komisyon düzenlemelerinin gözden geçirildiği belirtildi. 2021 Aralık’ta döviz kurlarındaki oynaklığı sınırlamak için devreye alınan KKM, 2023 Ağustos’ta 140 milyar doları aşarak zirve yapmış, 2025 başında 32,5 milyar dolar olan büyüklüğü ise bugün 11 milyar dolara kadar gerilemişti. TCMB, yılın başında yayımladığı Para Politikası Metni’nde KKM’den çıkışı resmi hedef olarak duyurmuş ve bu kararın para politikasında sadeleşme ile daha öngörülebilir bir çerçeveye geçişin parçası olduğunu vurgulamıştı.

✦ BDDK, bazı bankaların müşterilerinin gelirlerini olduğundan yüksek göstererek yasal sınırların üzerinde kredi kartı limiti tanımladığını tespit etti ve bu uygulamalara yönelik idari ve para cezası uygulanacağını duyurdu. Mevzuata göre kredi kartı limiti, müşterinin aylık net gelirinin en fazla dört katı olabiliyor. Ancak denetimlerde, bankaların bu sınırı aşarak usulsüzlük yaptığı belirlendi. BDDK, tespit edilen ihlaller sonrası ilgili bankalara yazılı uyarı gönderirken, “Hileli artış yapan bankalara idari ve para cezası uygulanacak” açıklamasında bulundu.

✦ TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, Düzce Ticaret ve Sanayi Odası’nın yeni hizmet binasının temel atma töreninde yaptığı konuşmada, geçen ay hayata geçirilen 30 milyar liralık nefes kredisine üyelerden yoğun talep geldiğini belirterek, “Bir hafta içinde başvurular doldu. İnşallah yakında ek bir bütçe olacak ve bunu da üyelerimize duyuracağız” dedi. Mayıs ayında yapılan ekonomi şurasında Cumhurbaşkanı Yardımcısı ve Ekonomi Bakanına iş dünyasının sorunlarını aktardıklarını hatırlatan Hisarcıklıoğlu, önümüzdeki günlerde Merkez Bankası Başkanı ile de bir görüşme yapacaklarını ifade etti.

✦ Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), QNB Bank AŞ ve Enpara Bank AŞ’nin 19 Ağustos 2025’te gerçekleştirilen olağanüstü genel kurullarında alınan bölünme kararlarının tescil edilmesine onay verdi. Karar, Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. BDDK’nın onayı, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’nun 19’uncu maddesi ile Bankaların Birleşme, Devir, Bölünme ve Hisse Değişimi Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesi çerçevesinde verildi.

Sektörden Açıklamalar

✦ Akbank Genel Müdürü Kaan Gür, 2024’te uygulanan sıkı para politikasının ve küresel emtia fiyatlarındaki gerilemenin enflasyon görünümünü önemli ölçüde iyileştirdiğini belirterek, bu iyileşmenin TCMB’nin faiz indirim kararlarını desteklediğini ifade etti. Enflasyonun yıl sonunda %29 seviyesine yaklaşmasını, dolar/TL’nin 44 civarında oluşmasını ve büyümenin %3 düzeyinde gerçekleşmesini beklediklerini aktaran Gür, ihracatçı sektörlerin TL’deki reel değerlenme, yüksek iş gücü maliyetleri ve dış talepteki zayıflamadan olumsuz etkilendiğini; ancak yeni pazar kazanımlarıyla ihracat payının artmaya devam ettiğini vurguladı. Konkordato başvurularındaki artışın para politikasının gecikmeli etkilerinin bir sonucu olduğunu, ancak bu durumun henüz finansal istikrarı tehdit edecek düzeyde olmadığını belirten Gür, hizmet sektöründe ise uyarlamanın daha kademeli ilerlediğini söyledi. İç talep ve kredi kartı-bireysel kredilerdeki dirençli seyre rağmen bankaların varlık kalitesinde yaygın bir bozulma görülmediğini ifade eden Gür, mevcut reel faiz seviyelerinin TL’yi cazip kıldığını ve yakın vadede belirgin bir dolarizasyon dalgası beklemediklerini dile getirdi. Kredi büyümesinde seçici politikaların devam edeceğini, KOBİ’ler ve döviz kazandırıcı faaliyetlerin önceliklendirileceğini, döviz kredilerinde ise daha sıkı sınırlamalar gelebileceğini sözlerine ekledi.

✦ İş Bankası Genel Müdürü Hakan Aran, kuruluş yıldönümü vesilesiyle yaptığı açıklamada, ekonomik görünüm, Türkiye ekonomisi ve bankacılık sektörü üzerine değerlendirmelerde bulundu. Küresel enflasyonda beklenen düşüşe rağmen ticaret savaşlarının ve yüksek faiz ortamının bu süreci yavaşlatabileceğine dikkat çeken Aran, Çin’in ticarette değiştirici hamlelerinin Türkiye’nin ihracat rekabeti açısından tehdit oluşturabileceğini vurguladı. Türkiye’nin bu süreçte verimliliğe odaklanarak rekabet gücünü artırması gerektiğini söyleyen Aran, Avrupa’nın Çin’e yaklaşımının Türkiye’nin AB pazarındaki konumunu doğrudan etkileyeceğini belirtti. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın yılın kalanında 800 baz puanlık bir faiz indirimi alanı olduğuna dikkat çeken Aran, yılsonu enflasyonunun %28,5-29,5 bandında gerçekleşebileceğini öngördü. Dezenflasyon süreciyle kredi büyümesi arasında uyum olduğunu belirten Aran, dışsal faktörlerin – özellikle enerji ve gıda fiyatlarındaki dalgalanmaların – enflasyon hedeflerinde sapma yaratabileceğini ifade etti. Türk bankacılık sektörünün her türlü senaryoya karşı dayanıklı yapısıyla öne çıktığını söyleyen Aran, 2025’in, faiz indiriminin kesintiye uğramasıyla bankalar için bir stres testi anlamına geldiğini, ancak yıl sonuna kadar devam edecek bir faiz indirimi sürecinin %25’e yaklaşan özkaynak kârlılığıyla makul bir kapanış sağlayacağını vurguladı. Bankacılık sektörünün esnek ve güçlü yapısıyla, küresel belirsizliklere karşı iç dinamikleriyle çözüm üretebilecek durumda olduğunu dile getirdi.