Sektörel Görünüm - Ekim 2025 Otomotiv Bülteni

Veriler

✦ ODMD verilerine göre, eylül ayında otomotiv pazarı geçen yılın aynı dönemine kıyasla %25,7 artarak 110.302 adede ulaştı. Bu dönemde otomobil satışları %26,8 artışla 88.274 olurken, hafif ticari araç satışları %21,7 yükselişle 22.208 adede çıktı. Yılın ilk dokuz ayında ise otomotiv pazarı geçen yılın aynı dönemine göre %9,2 büyüyerek 927.647 adede ulaştı.

✦ Otomobil pazar tipine göre incelendiğinde, eylül ayında toplam pazarın %46’sını benzinli, %29’unu hibrit araçlar oluşturdu. Elektrikli araçların payı %14,52’ye gerilerken, ağustosta devreye giren ÖTV artışının elektrikli araçlara olan talebi hibrite yönlendirdiği görülüyor. Dizel araçların payı ise %7,24 seviyesinde kaldı.

✦ Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) verilerine göre, ağustos ayında Türkiye’nin toplam otomotiv üretimi geçen yılın aynı dönemine göre %37 artışla 73.299 adet oldu. Alt kırılımlara bakıldığında, otomobil üretimi %46,4 artışla 43.035 adede yükselirken, ticari araç üretimi %25,6 artarak 30.264 adede yükseldi. Öte yandan traktör üretimi ise %37 düşüşle 1.305 adet oldu.

✦ Sektörün ağustos ayı toplam ihracatı yıllık bazda %10,4 düşerek 52.436 adede geriledi. Alt kırılımlara bakıldığında, otomobil ihracatı %12,9, ticari araç ihracatı ise %7,8 oranında azaldı. Üretici bazında değerlendirildiğinde, Ford Otosan’ın ihracatı yıllık %18,8, Otokar’ın ihracatı %48,4 gerilerken; Tofaş, baz etkisi sebebiyle ihracatını %888 oranında artırdı.

✦ Eylül ayı iç pazar satışlarını borsada işlem gören şirketler açısından değerlendirdiğimizde, Tofaş’ın satışları Stellantis birleşiminin etkisiyle %276 artış gösterdi. Ford Otosan’ın satışları %8,7 büyürken, Doğuş Otomotiv’in satışları ise %43 yükseldi.

✦ TÜİK verilerine göre, ağustos ayında trafiğe kaydı yapılan motorlu kara taşıtlarının sayısı geçen yılın aynı ayına göre %1,8 artarak 215 bin 130’a ulaştı. Kayıtların türlerine bakıldığında; %44,1’ini otomobiller, %43,9’unu motosikletler, %8’ini kamyonetler, %1,5’ini traktörler ve %1,4’ünü kamyonlar oluşturdu.

✦ BETAM ve Sahibinden iş birliğiyle hazırlanan Otomobil Piyasası Görünümü: Eylül 2025 raporuna göre, ortalama satılık otomobil fiyatı temmuzdaki 990 bin TL seviyesinden 1 milyon 22 bin TL’ye yükseldi. Fiyatlar yıllık bazda %18,2 artış kaydederken reel olarak %11,1 geriledi. Yakıt türlerine göre en yüksek ortalama fiyat 3 milyon 624 bin TL ile elektrikli otomobillerde görüldü. Otomobil talebinin seyrini izleyen talep göstergesi, temmuz ayındaki güçlü artışın ardından ağustosta da yükselişini sürdürdü. Gösterge, temmuza göre %0,7, geçen yılın aynı ayına göre ise %11,4 arttı. Bununla birlikte, satılan otomobil sayısının satılık ilan sayısına oranı 0,7 puan düşerek %24,9’a geriledi.

Gelişmeler

✦ Ticaret Bakanlığı’nın Resmî Gazete’de yayımladığı yeni düzenlemeyle otomotiv ithalatında ek mali yükümlülükler getirildi. Karar, yerli üretimi korumak, cari açığı sınırlamak ve sektörde istihdamı desteklemek amacıyla alındı. Buna göre, Avrupa Birliği ve Serbest Ticaret Anlaşması kapsamındaki ülkelerden ithalat yapanlar ek vergiden muaf tutulacak. Ancak diğer ülkeler için; konvansiyonel ve hibrit (plug-in hariç) otomobillerde %25 ya da araç başına en az 6.000 dolar, plug-in hibritlerde %30 ya da en az 7.000 dolar, elektriklilerde ise %30 ya da en az 8.500 dolar vergi uygulanacak.

Ülke bazlı farklılıklar da dikkat çekiyor. ABD’den ithal araçlarda daha önce %70’e varan toplam vergi oranı hibritte %35’e, içten yanmalı ve elektriklide ise %40’a indirildi. Çin’den ithalat tarafında ise vergi oranları bir miktar gevşetilse de yüksek seviyesini koruyor; hibrit ve içten yanmalı araçlarda %45, elektriklilerde %50 olarak belirlendi. Yeni uygulama, Resmî Gazete yayım tarihinden 60 gün sonra yürürlüğe girecek.

✦ Ağustos ayında ikinci el otomotiv piyasasında fiyatlar enflasyondan arındırıldığında sınırlı da olsa artış gösterdi. arabam.[com] verilerine göre temmuzda ortalama 817 bin 985 TL olan ilan fiyatları, ağustosta 841 bin 782 TL’ye yükseldi ve reel bazda %0,43’lük artış kaydedildi. CEO Önder Oğuzhan, sıfır araçlardaki kampanyaların ikinci el piyasasını da canlandırdığını ve özellikle ayın ilk iki haftasında bu hareketliliğin belirgin olduğunu belirtirken, okulların açılmasıyla yeniden canlılık beklendiğini söyledi. İlanlara bakıldığında, en çok listelenen markalar Fiat, Renault ve Ford olurken; modellerde Clio, Megane ve Egea ilk sıralarda yer aldı. Fiyat dağılımında ise 1 milyon TL ve üzerindeki araç ilanlarının oranı %3,4 arttı, 500 bin TL altı araçların payı ise %3,2 azaldı.

✦ Türk Traktör, ekim ayında stok planlaması nedeniyle Ankara ve Erenler fabrikalarında dokuzar iş gününe kadar üretime ara vereceğini duyurdu. Şirket, mevcut koşulların devam etmesi halinde benzer duruşların yeniden gündeme gelebileceğini de açıkladı. Sektördeki bu daralmada yüksek faizler, krediye erişimde yaşanan zorluklar, tarımdaki olumsuzluklar ve artan girdi maliyetleri belirleyici oluyor. Nitekim traktör pazarı ciddi bir daralma sürecinde; ağustos ayında tesciller yıllık %54 düşüşle 1.945 adede, Ocak-Ağustos döneminde ise %34,6 azalışla 27.431 adede geriledi. TARMAKBİR Genel Sekreteri Selami İleri, yıl sonunda pazarın 40 bin adette kalabileceğini, bunun son 15 yılın en kötü üçüncü seviyesi olacağını belirtti.

✦ Tofaş, Stellantis Europe S.P.A ile yaptığı anlaşma kapsamında Fiat, Opel, Citroën ve Peugeot markalarının “K9” hafif ticari araç ve “Combi” versiyonlarının Türkiye’de üretim ve dağıtım hakkını aldı. Yıllık 150.000 adet üretim kapasitesine sahip olacak proje için toplam 256 milyon Euro’ya kadar yatırım yapılacak. Üretimin 2026’nın üçüncü çeyreğinde başlaması, 2034 sonuna kadar yaklaşık 660.000 aracın üretilmesi planlanıyor. Araçların yaklaşık %80’i Türkiye piyasası için olacak.

Sektörden Açıklamalar

✦ ODMD Başkanı Ali Haydar Bozkurt, Türkiye’de otomotiv üzerindeki vergi yükünün AB ve dünya uygulamalarıyla karşılaştırıldığında oldukça yüksek olduğunu vurguladı. Bozkurt, bu yetkinin modern bir vergi sistemi için fırsat sunduğunu, otomobilin daha ulaşılabilir hale gelmesi gerektiğini ve mevcut sistemin yeni teknolojileri yansıtacak şekilde değişmesi gerektiğini ifade etti. Yüksek vergiler ve krediye erişim zorluklarının satışları sınırladığını, tüketicilerin seçeneklerini daralttığını ifade etti. 22 Eylül’de yayımlanan ek vergi düzenlemesine de değinen Bozkurt, sektöre hazırlık süresi tanımayan ani kararların öngörülebilirliği bozduğunu, otomotiv sektörünün uzun vadeli planlama gerektirdiğini ve global rekabet gücünü olumsuz etkilediğini belirtti.

✦ Togg CEO’su Gürcan Karakaş, şirketin ürün ve yurt dışı stratejisine dair önemli açıklamalarda bulundu. Karakaş, B segmentinde konumlanacak yeni SUV modeli T8X’in çalışmalarına başladıklarını ve 2026’ya doğru T10F satışlarının ardından tanıtıma hazır hale gelebileceğini duyurdu. Mevcut model T10X’in dört çeker “limited edition” versiyonunun yaz aylarında satışa çıkacağını belirten Karakaş, yıl sonundan itibaren Avrupa’da ön satışlara başlanacağını ve 2025’te teslimatların başlayacağını söyledi. Yurt dışı stratejilerinde revizyona gidildiğini ifade eden Karakaş, “İskandinavya’dan başlamayı planlıyorduk, ancak Çinli markaların hızlı yayılımı nedeniyle Almanya, Fransa ve İtalya üçgenine erken giriş yapma kararı aldık” dedi.