Sektörel Görünüm - Ekim 2025 Bankacılık Bülteni

Veriler

✦ Ağustos ayında bankacılık sektörünün net kârı 84,2 milyar TL olarak gerçekleşti. Bu rakam, geçen yılın aynı ayına göre yaklaşık %147 artışa işaret ederken, bir önceki aya kıyasla %48’lik güçlü bir artış gösterdi. Sektör yılın ilk sekiz ayında toplam 563,4 milyar TL net kâr elde etti; bu da Ocak-Ağustos dönemi için yıllık bazda %47,2’lik bir artış anlamına geliyor.

✦ Sermaye yapısı bakımından sektörün alt kırılımları incelendiğinde ağustos ayında net karlar bir önceki aya kıyasla yerli özel mevduat bankalarında %44, kalkınma bankalarında %23, katılım bankalarında %23 ve kamu bankalarında %239 yükselirken yabancı mevduat bankalarında %0,8 azaldı.

✦ Sektörün uzun zamandır takip ettiğimiz takipteki kredi oranındaki yukarı yönlü bozulma devam ediyor. Geçtiğimiz yıl eylül ayı sonunda %1,75, 2025 Ağustos ayı sonunda %2,29 olan takipteki kredi oranı, geride bıraktığımız eylül ayı sonunda %2,33’e çıktı. Takipteki kredi oranı, tüketici kredilerinde %4,02’yle bir önceki ayla benzer seviyede gerçekleşirken ticari kredilerde %1,74’ten %1,79’a yükseldi.

✦ Eylül ayında enflasyon arındırılmış kredi büyüklüğündeki yıllık büyüme devam ederken ağustos ayına kıyasla bir gerileme gerçekleşti. Toplam krediler yıllık bazda reel olarak %5,71 büyürken ağustos ayına kıyasla %0,86 geriledi. Tüketici kredileri %10,4’lük yıllık reel büyüme ve %0,50’lik aylık daralma ile pozitif ayrışırken ticari kredilerdeki yıllık reel büyüme %4,3, aylık daralma %1 olarak ölçüldü. Öte yandan yabancı para cinsinden kredilerde bir önceki aya kıyasla %3,1’lik bir reel daralma gerçekleşirken Türk lirası cinsi kredilerde bu daralma oranı %0,6 olarak kaydedildi.

✦ Temmuz ayında yeniden başlayan faiz indirim döngüsünün ardından, kredi ve mevduat faizlerindeki gerileme eğilimi eylül ayında da devam etti. Böylece her iki faiz türü de uzun süredir görülmeyen düşük seviyelere indi. Ağustos ayında ortalama %50,85 olan ticari kredi faizleri, eylül sonunda %47,56’ya gerileyerek 29 Eylül 2023 haftasından bu yana en düşük seviyeye ulaştı; eylül 2025 genel ortalaması ise %49,12 olarak gerçekleşti. Benzer şekilde, 3 aya kadar vadeli TL mevduat faizleri de ağustos ayındaki %51,80 ortalamadan %50,41’e inerken 19 Eylül 2025 haftasında %49,49 ile 1 Aralık 2023 haftasından bu yana en düşük seviyesini gördü. Bununla birlikte ağustos ayı ortalaması -%0,95 olan kredi-mevduat makası eylül ayında -%1,28'e düştü.

✦ BKM verilerine göre ağustos ayında kartlı ödemeler 2,15 trilyon TL’ye ulaşarak yıllık bazda yüzde 51 büyüdü. 1,8 milyar adet işlem yapılırken bunun dörtte üçü temassız gerçekleşti. İnternetten yapılan kartlı ödemeler yüzde 58 artışla 654,3 milyar TL’ye çıktı ve toplam ödemelerin yüzde 30’unu oluşturdu. Kredi kartı sayısı 138 milyon, banka kartı 216,6 milyon, ön ödemeli kart ise 105,5 milyon adede ulaştı. Temassız ödemeler 1,2 milyar adetle geçen yıla göre yüzde 15 artarken, mağaza içi işlemlerde temassızın payı beşte dörde yükseldi.

Gelişmeler

✦ Eylül ayında enflasyon beklentilerin üzerinde geldi ve TÜFE aylık %3,23 arttı. Piyasanın medyan beklentisi %2,5’ti. Yıllık enflasyon da %32,95’ten %33,29’a yükseldi. Böylece yılın ilk dokuz ayında birikimli artış %25,4’e ulaştı. Gelen 9 aylık verilerle TCMB’nin %25-29 yıl sonu tahmin aralığı şimdiden aşıldı. Bu verilerle 23 Ekim’deki PPK toplantısı daha kritik hale geldi. Piyasada faiz indirimi hızının ciddi ölçüde yavaşlaması, hatta ara verilmesi ihtimali gündemde.

✦ Banka Kredileri Eğilim Anketi’nin üçüncü çeyrek sonuçlarına göre, TL kredilerde sınırlı bir gevşeme görülürken, yabancı para kredilerde temkinli bir sıkılaşma dikkat çekiyor. Kredi eğilimi kısa vadeli ve KOBİ ölçeğindeki kredilerde daha esnekken, uzun vadeli ve büyük işletmelere verilen kredilerde ihtiyatlı seyrediyor. Ticari kredilerde genel bir yavaşlama görülse de KOBİ talebinin arttığını görüyoruz. Döviz cinsi kredi talebindeki artış, kur riskine rağmen firmaların döviz finansmanına yöneldiğini gösteriyor. Bireysel kredilerde konut ve diğer tüketici kredilerinde artış, taşıt kredilerinde ise azalma göze çarpıyor. Son çeyreğe ilişkin beklentiler ise daha canlı. Ankete göre bankalar hem bireysel hem ticari kredi talebinde yeniden artış bekliyor.

✦ TCMB, kredi kartı nakit çekim ve kredili mevduat hesap faizlerinde 25 baz puanlık indirime giderken, POS komisyon oranlarında da önemli bir düzenleme yaptı. Kredi kartı işlemlerinde oranlar sabit kalırken, banka kartlarıyla yapılan işlemlerde azami POS komisyonu yüzde 3,56’dan yüzde 1,04’e düşürüldü. Ayrıca, üye iş yerlerinin bloke gün sayısı banka kartlarında en fazla 15 gün olarak belirlendi. Bu adımla banka kartlarının fonlama maliyeti içermeyen yapısına uygun bir oranlama getirildi. Yeni düzenleme 1 Kasım’dan itibaren banka kartları, ön ödemeli kartlar ve hesaptan hesaba ödemeler için geçerli olacak.

✦ Garanti BBVA, uluslararası piyasalarda dolar cinsinden sermaye benzeri Basel III uyumlu tahvil ihracını başarıyla gerçekleştirdi. Banka, söz konusu ihraçla 700 milyon dolar borçlanırken, getiri %7,625 oldu. Banka, yurt dışında yerleşik kurumsal yatırımcılara yönelik planlanan ihraca ilişkin olarak Banco Bilbao Vizcaya Argentaria, Merrill Lynch International, Citigroup Global Markets, Société Générale, Abu Dhabi Commercial Bank, Mashreqbank, ING Bank ve SMBC Bank International’a yetki vermişti.

✦ VakıfBank, yurt dışı havale akımlarına dayanan DPR programı kapsamında toplam 1 milyar 22 milyon dolar tutarında yeni bir fonlama sağladı. İşlem 524 milyon dolar ve 425 milyon euro olmak üzere iki dilimden oluşurken, fonlama 5 ila 10 yıl vadeli olarak uluslararası kurumsal yatırımcılar ve muhabir bankalardan temin edildi. Bu arada Türkiye Varlık Fonu, VakıfBank sermayesinin yüzde 74,79’una karşılık gelen paylarının yüzde 1,53’üne denk gelen 152 milyon lira nominal değerli kısmını hızlandırılmış talep toplama yöntemiyle yurt dışı kurumsal yatırımcılara sattı. Satış, pay başına 27,07 TL’den toplam 4,1 milyar TL karşılığında gerçekleşti. TVF’nin Vakıfbank’taki payı yüzde 73,26’ya gerilerken, bankanın serbest dolaşım oranı yüzde 7,51’e çıktı.

✦ ABD Yüksek Mahkemesi, Halkbank’ın temyiz başvurusunu reddederek davanın devamına karar verdi. Mahkeme, bankanın “devlet dokunulmazlığı” savunmasını geçersiz buldu. 2019’da başlayan dava, uzun süredir Washington-Ankara hattında gerginlik yaratan konular arasında yer alıyor. Banka sürecin henüz sonuçlanmadığını ve ABD ile hukuki uzlaşı arayışlarının devam ettiğini bildirdi.

✦ Citi, 23 Eylül’de yayımladığı bankacılık sektörü raporunda siyasi taraftaki oynaklığa rağmen bankaların faiz indirimi sürecinden fayda sağlayacağını belirtti. Raporda özellikle İş Bankası ve Yapı Kredi’nin bilanço yapısı itibarıyla kısa vadede daha avantajlı göründüğü vurgulandı. Net faiz gelirinde bu yıl bekledikleri zayıflama tahminleri nedeniyle Akbank, Garanti ve İş Bankası için kâr tahminlerini aşağı çeken Citi, sadece Garanti için yukarı yönlü revizyon yaptı. Hedef fiyatlar İş Bankası için 16,50’den 21 TL’ye, Yapı Kredi için 32’den 45 TL’ye, Akbank için 70’ten 90 TL’ye, Garanti için ise 105’ten 165 TL’ye yükseltildi.

✦ Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Nefes Kredisi’nde yeni dönem başvuruları 2 Ekim itibarıyla başladı. TOBB, Kredi Garanti Fonu (KGF) ve bankalar işbirliğiyle hayata geçirilen program kapsamında, oda ve borsalara kayıtlı KOBİ’ler uygun koşullarda finansman desteğine erişebilecek. KOBİ’ler, başvurularını Halkbank, Vakıfbank, Ziraat Bankası, Denizbank, Garanti BBVA, Akbank ve Ziraat Katılım şubelerinden yapabilecek. Firmalar en fazla 1,5 milyon lira kredi kullanabilecek; krediler 6 ay anapara ödemesiz, en fazla 36 ay vadeli olacak. Faiz oranı 24 aya kadar vadelerde yüzde 33, 24 ay üzeri vadelerde ise yüzde 32 olarak belirlendi. Toplam kredi hacmi 25 milyar lira olacak. Temmuz ayında sağlanan önceki Nefes Kredisi döneminde 23 bin 515 işletmeye 30 milyar liralık finansman desteği verilmişti. TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, finansmana erişimin KOBİ’ler için en büyük sorunlardan biri olduğuna dikkat çekerek, “Böyle bir dönemde KOBİ’lerimizin nakit akışını korumak için gerçekten ‘nefes’ olacak bir kaynak oluşturduk. Amacımız, zor günlerde üretim ve istihdamı ayakta tutmak.” ifadelerini kullandı.

Sektörden Açıklamalar

✦ TCMB Başkanı Fatih Karahan, Plan ve Bütçe Komisyonu’ndaki sunumunda dezenflasyon sürecinin devam ettiğini ancak hızının yavaşladığını söyledi. Karahan, sıkı para politikasının etkilerinin kademeli biçimde alındığını, talebin yavaşladığını ve iç talebin dezenflasyonist düzeyde seyrettiğini belirtti. Ancak enflasyonun ana eğiliminin hâlâ yüksek seyrettiğine dikkat çekti. Karahan, TCMB’nin izlediği altı göstergenin ortalamasının yıllıklandırılmış bazda yüzde 28 seviyesinde olduğunu, medyan enflasyonun ise yüzde 26 civarında bulunduğunu ifade etti. Bu oranların manşet enflasyondan düşük olmasına rağmen, dezenflasyon sürecinin yavaşladığını söyledi.

✦ HSBC Türkiye Genel Müdürü Burçin Ozan, Anadolu Ajansı’na verdiği demeçte hem küresel hem de yurt içi gelişmelerin bankacılık sektörü açısından daha elverişli bir ortam oluşturduğunu söyledi. Enflasyondaki yavaşlama, TCMB’nin faiz indirimleri ve makro ihtiyati tedbirlerin kademeli olarak kaldırılmasının bankaların verimlilik ve kârlılığına destek vereceğini belirten Ozan, ABD’de beklenen faiz indirimlerinin de fonlama maliyetlerini düşürerek uluslararası yatırımcıların ilgisini artıracağını ve bankaların değerlemelerine olumlu yansıyacağını ifade etti. Fonlama maliyetlerinde başlayan düşüşle birlikte kârlılığın yılın üçüncü çeyreğinden itibaren artmasını beklediklerini vurgulayan Ozan, enflasyonu yıl sonunda %31, 2026’da ise %19 seviyesinde öngördüklerini, politika faizinin de aynı dönemde sırasıyla %35,5 ve %23 seviyelerine gerilemesini beklediklerini aktardı.