Sektörel Görünüm - Ekim 2025 Banka Dışı Finans Bülteni
Faktoring - Finansal Kiralama - Varlık Yönetimi - Sigorta
✦ BDDK verilerine göre faktoring sektörü, temmuz ayındaki rekor net kârın ardından ağustos ayında da güçlü kârlılığını sürdürdü. Sektörün net kârı, geçen yılın aynı ayına göre %52 artarak 2 milyar 877 milyon TL’ye ulaşırken, bir önceki aya kıyasla %3 oranında sınırlı bir gerileme gösterdi. Toplam alacak tutarı ise aylık bazda %0,3 artışla yatay seyrederken, yıllık bazda %58 yükselerek 337 milyar TL’ye ulaştı. Aylık faktoring gelirleri, temmuza göre %4 düşüş kaydederken, geçen yılın aynı dönemine göre %45 artışla 14 milyar 795 milyon TL oldu.
✦ Finansal kiralama sektöründe, iki aylık net kâr düşüşünün ardından ağustos ayında yeniden aylık bazda artış görüldü. Sektörün net kârı, bir önceki aya göre %4 artarken, geçen yılın aynı ayına kıyasla %61 yükselerek 2 milyar 301 milyon TL’ye ulaştı. Net kiralama alacakları istikrarlı artışını sürdürerek aylık bazda %4, yıllık bazda ise %46 büyüyüp 318 milyar TL seviyesine çıktı. Aylık leasing gelirleri ise yıllık bazda %10 artış göstererek 5 milyar 420 milyon TL olarak gerçekleşti.
✦ Finansal Kurumlar Birliği ve İstanbul Üniversitesi ortaklığıyla hazırlanan ‘’Finansal Kurumlar Birliği Ekonomik Güven Endeksi’nin’’ ağustos ayı sonuçları yayımlandı. Finansal kiralama, faktoring, finansman ve tasarruf finansman şirketlerindeki gidişata dair izlenim veren ve sektördeki gelecek beklentilerini yansıtan endeks, ağustos ayında temmuz ayına göre 0,32 puan azalarak 100,33 puana geriledi.
✦ Alt endekslere baktığımızda faktoring sektörü endeksi ağustos ayında temmuz ayına göre 0,31 puan düşüşle 100,66 puana gerilerken, finansal kiralama sektörünü ölçümleyen endeks aynı dönemde 0.09 puanla sınırlı azalarak 104,15 puana geriledi. Finansman sektörü ise 0,58 puan düşüşle 96,16 puana düştü.
✦ Sektör temsilcilerinin işlem hacmi, takipteki kredi oranı ve tahsilat beklentilerini değerlendirdiği eylül anketi sonuçları, tüm kalemlerde iyileşmenin sürdüğünü gösteriyor. Katılımcıların %66’sı gelecek 3 ayda işlem hacminin artacağını öngörürken, bu oran ağustos ayında %64 seviyesindeydi. İşlem hacminin aynı kalacağını düşünenlerin oranı %26, azalacağını bekleyenlerin oranı ise %8 ile sınırlı kaldı. Takipteki kredilerin artacağını düşünenlerin oranı ise ağustostaki %81 seviyesinden eylülde %70’e gerileyerek Mart 2025’ten bu yana en düşük seviyesine indi. Öte yandan, önümüzdeki 3 ayda tahsilat tutarının artacağını bekleyenlerin oranı %30’dan %34’e yükseldi.
✦ En son gelen ağustos ayı verilerine göre bireysel kredi ve kredi kartı borçlarından dolayı yasal takibe düşen kişi sayısı artmaya devam etti. Sadece ağustos ayında 183 bin kişi kredi kartı, 138 bin kişi ise kredi borcu nedeniyle takibe alındı. Ocak–Ağustos döneminde toplam yasal takibe düşen kişi sayısı 1,5 milyonu aşarken, bu rakam geçen yıla göre %24 artışa işaret etti. Risk Merkezi verileri, bireysel kredilerde tasfiye olunacak alacakların da yıllık bazda %146 artarak 236 milyar TL’ye ulaştığını gösteriyor.
✦ Türkiye Sigorta Birliği verilerine göre eylül ayında sigorta sektörünün toplam prim üretimi 98.202 milyon TL ile geçen seneye kıyasla %51 büyüme kaydetti. Hayat dışı segmentin prim üretimindeki büyüme oranı %44 olurken hayat segmentinde bu oran %92 olarak gerçekleşti.
✧ Eylül ayında toplam prim üretiminde en fazla payı olan ilk 3 branş; kara araçları sorumluluk, hastalık-sağlık ve yangın-doğal afetler. Bu branşlardaki yıllık büyüme oranları da sırasıyla %44, %42 ve %29 olarak kaydedildi.
Gelişmeler
✦ Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) teminatlı kredi uygulaması hızla büyüyor. Emeklilik Gözetim Merkezi verilerine göre, eylül sonu itibarıyla bankalar tarafından iletilen kredi sayısı 9 ayda üç kat artarak 2.767’ye, teminat tutarı ise 207 milyon TL’den 571 milyon TL’ye yükseldi. Türkiye Hayat Emeklilik Genel Müdür Yardımcısı Gürol Sami Özer, BES teminatlı kredilerin sektörde önemli bir dönüm noktası olduğunu belirterek, farkındalığın artmasıyla talebin daha da yükseleceğini söyledi. Özer’e göre bu uygulama, bireylerin birikimlerini bozmadan finansmana erişmesini sağlarken sistemin sürdürülebilirliğini de destekliyor. Ayrıca Orta Vadeli Program’da yer alan Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) hayata geçtiğinde, katılımcı sayısının kısa sürede 25 milyonun üzerine çıkabileceği öngörülüyor.
✦ Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu (SEDDK) tarafından hazırlanan “Özel Sağlık Sigortaları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” Resmî Gazete’de yayımlanarak 1 Ocak 2026 itibarıyla yürürlüğe girecek. Yeni düzenlemeyle sigorta şirketlerinin 60 yaş altındaki herkes için ömür boyu yenileme garantili poliçe sunması zorunlu hale gelirken, 60 yaş üzerindeki sigortalılar için de mevcut poliçelerini yenileme hakkı korunacak; bu kişiler, şirketin risk değerlendirmesi çerçevesinde prim güncellemeleriyle sigortalılıklarını sürdürebilecek.
✦ Türkiye Sigorta, 2025’in ilk dokuz ayında güçlü finansal performansını sürdürerek net kârını yıllık %49 artışla ₺14,3 milyara yükseltti. Üçüncü çeyrek kârı ise ₺5 milyar ile piyasa beklentilerinin üzerinde gerçekleşti. Kombine rasyo %98, ROAE %55 olurken, özkaynaklar ₺42 milyar, toplam varlıklar ise ₺152 milyar seviyesine ulaştı. Şirket, ₺105 milyarlık prim üretimiyle sektörde liderliğini korudu ve pazar payını %14’e çıkardı. Segment bazında sağlıkta %122, tarımda %59 ve genel zararlar branşında %53 büyüme kaydedildi. Yatırım gelirleri %473 artışla ₺4,7 milyara ulaştı. Motor dışı ve sağlık segmentlerindeki yüksek teknik kârlılık, güçlü portföy yönetimi ve disiplinli hasar politikalarıyla birleşerek sürdürülebilir bir kârlılık profili ortaya koydu.
✦ Türkiye Sigorta yayımladığı finansalların ardından bir analist toplantısı düzenledi. Şirket, 2025’in son çeyreği ve 2026 yılı için baz senaryosunu enflasyon ve faizlerde kademeli düşüş üzerine kuruyor. Bu görünüm altında, yatırım getirilerinin pozitif kalması, düşük faiz ortamında sigorta talebinin artması ve teknik kârlılığın desteklenmesi bekleniyor. Gelir kompozisyonu yatırım getirilerinden teknik kârlılığa kaydırılıyor. Faiz oranlarındaki düşüşün, ekonomik aktiviteyi destekleyerek kredi ve yatırım sigortalarına yönelik talebi artırması ve Türkiye Sigorta’nın pazar gücüyle birlikte hem hacmi hem de marjları yukarı taşıması öngörülüyor.
Sektörden Açıklamalar
✦ TESK Başkanı Bendevi Palandöken, Türkiye’de 32 milyon aracın 6 milyonunun zorunlu sigortasız olduğunu, araç sahiplerinin ise %70’inin kasko yaptırmadığını belirterek sigorta teminatlarının günün koşullarına göre artırılması çağrısında bulundu. Palandöken, özellikle son 10 yılda motosiklet sayısının %120 artmasına rağmen sigortalılık oranının %35’te kalmasının ciddi risk oluşturduğunu vurgularken, yüksek primlerin ve yetersiz teminatların sigorta sistemine güveni zayıflattığını ifade etti. Palandöken, sigorta primlerindeki artışın araç sahiplerini sigortadan uzaklaştırdığını, bu durumun hem bireysel hem de toplumsal düzeyde ekonomik riskleri büyüttüğünü söyledi. Poliçelerde taksit imkanlarının artırılmasının olumlu bir adım olduğunu ancak yeterli olmadığını belirten TESK Başkanı, “Fiyatlar artarken teminatların aynı kalması sürdürülebilir değil. Sigorta bedelleriyle orantılı teminat artışı zorunlu hale gelmeli” ifadelerini kullandı.
✦ Kuveyt Türk Yatırım Genel Müdürü Selman Ortaköy, AA’ya verdiği röportajda katılım finans ekosistemine dair değerlendirmelerde bulundu. Türkiye’nin gerek sermaye yapısı gerek insan kaynağı ve iştirakleriyle bölgesel bir merkez olarak konumlandığını belirten Ortaköy, Körfez ve Malezya ile geliştirilen ilişkilerin katılım finansının geleceği için kritik önemde olduğunu vurguladı. Katılım endeksine yatırımcı ilgisinin arttığını ve bu ilginin şirketleri de endekse girme yönünde teşvik ettiğini söyleyen Ortaköy, sukuk ihraçlarının 2025 üçüncü çeyreğinde 250 milyar TL’ye ulaştığını ve özel sektörün bu alandaki ilgisinin giderek büyüdüğünü ifade etti. Devletin sukuk mevzuatını geliştirmesi ve düzenleyici otoritelerde oluşturulan katılım masalarının, sektörün denetim altyapısını ve gelişimini desteklediğini belirten Ortaköy, orta vadede sektörün pazar payının %15’e yükselmesinin hedeflendiğini açıkladı.
✦ Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu (SEDDK) Başkanı Davut Menteş, 14. Sigorta Haftası kapsamında yaptığı açıklamada, sigorta sektörünün ocak–temmuz döneminde prim üretimini yıllık bazda %47 artırarak 700 milyar TL’ye yaklaştığını açıkladı. Sektörün özkaynak büyümesinin %56’ya, özkaynak kârlılığının ise %50 seviyelerine ulaştığını belirten Menteş, “Bankacılıktan pozitif ayrışan bir sektörümüz var. Sermaye yeterliliği tarihi zirvelerde, risk yönetimi açısından da sektör hiç olmadığı kadar güçlü” dedi. Menteş, tamamlayıcı emeklilik sisteminin (TES) yürürlüğe giriş takvimi için ise “2026’nın ikinci yarısı”nı işaret etti.