Fed’de indirim yönü aşağı

9 Ekim Perşembe gününden herkese günaydın, Fintables Bülten’e hoş geldiniz.

☑ FOMC tutanaklarında Fed üyelerinin faiz indirimleri konusunda hemfikir olduklarını görüyoruz. Ancak inişin temposunu ekonominin yumuşama hızı belirleyecek.

☑ Altın yeniden güvenin para birimi haline gelirken, bu kez yükselişi yatırımcılardan çok merkez bankaları yönlendiriyor.

☑ Rehine anlaşması Orta Doğu’da tansiyonu düşürürken, petrol piyasası artık savaş değil arz fazlası beklentileriyle yön buluyor.

☑ Türk imalatçılarının ihracat iklimi 21 aydır aralıksız güçleniyor. Almanya ve ABD kaynaklı talep artışı sektöre destek olurken; Orta Doğu, büyümenin yeni lokomotifi haline geldi.

Okuma süresi: 5 dakika 19 saniye.

Ajanda

1️⃣ Türkiye İstatistik Kurumu, ağustos ayı sanayi üretim endeksini ve 2024 yılı Kurumsal Sektör Hesapları bültenini açıklayacak.

2️⃣ Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, haftalık bankacılık sektörü verilerini yayımlayacak.

3️⃣ Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, haftalık para ve banka istatistiklerini açıklayacak.

Altın Hareketi (FT)

Altın

Son dönemde altın fiyatlaması, hem merkez bankası alımları hem de ETF girişleriyle birlikte çok güçlü ilerliyor. Eylül ayında altın destekli borsa yatırım fonlarına olan talep son üç yılın en yüksek seviyesine çıktı. Yatırımcılar özellikle faiz indirim beklentilerinin güçlendiği ve doların zayıfladığı bir ortamda yeniden altına yöneldi. 8 Ekim’de ons fiyatı 4.000 dolar eşiğini aşarak tüm zamanların zirvesine çıktı. Bu rekor, ABD’de hükümetin yedi yıl aradan sonra ilk kez kapanmasıyla aynı döneme denk geldi. Küresel risk iştahının azaldığı, reel faizlerin gerilediği bu tabloda altın yeniden “korunma refleksi”nin merkezine yerleşti.

Altın piyasasının yönünü artık yeniden merkez bankaları çiziyor. Son üç yılda 1.000 tonun üzerinde alım yapan bankalar, rezerv yönetiminde doların ağırlığını azaltıp altına yöneliyor. Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden sonra hızlanan bu eğilim, Batı yaptırımlarının döviz rezervlerini nasıl kırılgan hale getirdiğini gösterdi. Çin Merkez Bankası art arda on bir aydır alım yapıyor ve artık sadece kendi rezervini büyütmekle kalmayıp, başka ülkelerin altın varlıkları için “saklama hizmeti” sunmayı planlıyor. İngiltere Merkez Bankası kasalarında 5.000 tondan fazla altın tutulsa da ağırlık merkezinin yavaş yavaş Asya’ya kaydığını görüyoruz.

FOMC

Fed tutanakları, eylül toplantısında üyelerin büyük ölçüde faiz indirimi yönünde hemfikir olduğunu gösterdi. Zayıflayan iş gücü piyasası bu kararın ana gerekçesi olarak öne çıkarken, tartışma artık “indirip indirmemek” değil “ne kadar indirmek” ekseninde şekilleniyor. Komite 11’e 1 oyla 25 baz puanlık indirim yaptı, ancak yılın kalan iki toplantısında da benzer adımların gelip gelmeyeceği konusunda görüş ayrılığı var. Yeni üye Stephen Miran, yarım puanlık daha agresif bir indirim yönünde tek başına karşı oy kullandı. Üyelerin çoğu, enflasyonun hedefe doğru yavaş ama kararlı bir şekilde gerileyeceğini, buna karşın işsizlikteki artış riskinin artık daha belirgin olduğunu düşünüyor.

Trump yönetiminin yeni tarifeleri de toplantının başlıklarından biriydi. Fed üyeleri bu adımların fiyatları kısa vadede yukarı iteceğini ama kalıcı bir enflasyon tehdidi yaratmayacağını değerlendiriyor. Tutanaklarda dikkat çeken bir diğer nokta, ABD’de hükümetin kapanması nedeniyle ekim toplantısının “verisiz” yapılabileceği uyarısı oldu. Bu durum, kararların zamanlamasında temkinli bir duruşu zorunlu kılabilir. Fed içinde yön belli. Faizler aşağı gidecek. Ancak bu inişin hızı, veri akışının yeniden başlamasına ve ekonominin ne kadar yumuşadığına bağlı olacak.

Petrol Hareketi (Bloomberg News)

Ateşkes

İsrail ile Hamas arasında varılan rehine anlaşması, iki yıldır süren savaşta ilk kez gerçek bir diplomatik ilerleme oldu. ABD ve Katar arabuluculuğunda şekillenen mutabakat, 20 rehinenin serbest bırakılmasını, binlerce Filistinli mahkûmun tahliyesini ve İsrail ordusunun kademeli geri çekilmesini öngörüyor. Trump yönetimi bu adımı ‘kalıcı barışın ilk aşaması’ olarak tanımlarken, anlaşma aynı zamanda onun Orta Doğu barış planının ilk somut sonucu niteliğinde. Ancak taraflar arasındaki güvensizlik ve Netanyahu hükümetindeki aşırı sağcı kanadın itirazları sürecin kırılganlığını artırıyor.

Petrol, Gazze’deki rehine anlaşmasıyla Orta Doğu’daki tansiyonun düşmesi ve ABD stoklarındaki artışın aynı anda fiyatlara yansımasıyla geri çekildi. Brent yeniden 66 doların altına inerken, WTI 62 dolar civarında dengelendi. Cushing stokları ve rafine ürünlerdeki düşüşe rağmen toplam ham petrol stoklarının artması, arzın talebi aşabileceği endişesini güçlendirdi. Jeopolitik risklerin tamamen ortadan kalkmadığı bu dönemde, piyasa yönünü artık arz fazlası beklentileri belirliyor. Wall Street bankaları petrolün fazla üretim fazlasına geçeceğini öngörürken, Goldman Sachs 2026 için ortalama fiyatı 56 dolar olarak tahmin ediyor.

İhracat İklim Endeksi

Türk imalat sektörünün ihracat ikliminde iyileşme eğilimi eylül ayında da devam etti. İstanbul Sanayi Odası’nın açıkladığı Türkiye İmalat Sektörü İhracat İklimi Endeksi eylülde 51,7 seviyesinde gerçekleşerek dış talep koşullarında ılımlı bir güçlenmeye işaret etti. Böylece ihracat iklimindeki toparlanma kesintisiz şekilde 21’inci aya taşındı. Endeks, ağustosta son 15 ayın zirvesi olan 51,9 seviyesine çıkmıştı. Almanya’da büyümenin hız kazanması ve ABD’de üretimdeki güçlü artış, Türk imalat ürünlerine yönelik talebi desteklerken, İtalya, İspanya ve Hollanda ekonomilerinde de üretimin artmaya devam ettiği görüldü.

Özellikle Hollanda imalat sanayi üretimi son 16 ayın en hızlı genişlemesini kaydetti. Buna karşılık, Birleşik Krallık, Fransa ve Romanya gibi bazı önemli pazarlarda zayıflama devam ederken, Rusya’da Ekim 2022’den bu yana en sert üretim daralması yaşandı. Orta Doğu bölgesi ise Türk ihracatçıları için büyümenin en güçlü kaynaklarından biri olmayı sürdürdü; Suudi Arabistan, ankette izlenen ekonomiler arasında en yüksek büyümeyi kaydederken, Birleşik Arap Emirlikleri, Katar, Kuveyt ve Lübnan da genişlemeye devam etti. Almanya’da hızlanan büyümenin Türkiye’nin ihracat görünümünü desteklemesi beklenirken, zayıf seyreden Avrupa ekonomilerindeki toparlanmanın son çeyrekte güç kazanması sektör açısından belirleyici olacak.

Atıştırmalıklar

🧈 Dün TÜİK’ten yatırım araçlarının getirilerini aldık. TÜİK’e göre külçe altın, hem aylık hem yıllık bazda en yüksek reel getiriyi sağladı. Eylülde TÜFE’ye göre yüzde 8,4 reel getiriyle tüm yatırım araçlarını geride bırakan altın, yıl genelinde de yüzde 30’a yakın kazançla zirvede. Dolar, euro ve Borsa İstanbul yatırımcısına kaybettirirken, mevduat faizi sınırlı bir pozitif getiri sundu. Üç aylık periyotta BIST 100 öne çıksa da, altın son altı ayın ve yılın açık ara lideri oldu. Enflasyonun yüksek, faizlerin gerileme eğiliminde olduğu bir dönemde, yatırımcıların “reel koruma” arayışı yine sarı metali ön plana çıkardı.

🏭 Almanya sanayi üretiminde keskin düşüş yaşadı. Ağustosta üretim aylık bazda yüzde 4,3 gerilerken, beklenti yalnızca yüzde 1 düşüş yönündeydi. Yıllık bazda da yüzde 3,9’luk azalma kaydedildi. İstatistik ofisi, bu sert düşüşü otomotiv sektöründeki üretim geçişleri ve fabrika kapanışlarına bağladı. Ancak tablo, bunun ötesinde yapısal bir yorgunluğa işaret ediyor. Gümrük vergileri, yüksek enerji maliyetleri ve Çin rekabeti Alman sanayisini giderek daha fazla zorluyor. BMW’nin Çin satışlarındaki zayıflık nedeniyle yıl sonu tahminini aşağı çekmesi, Bosch’un 13 bin kişilik işten çıkarma planı açıklaması da bu baskının somut yansımaları.

🛢️ ABD petrol üretimi yeniden rekor kırmaya hazırlanıyor. Enerji Bilgi Dairesi’ne göre bu yıl ortalama günlük üretim 13,53 milyon varile ulaşacak ve tarihin en yüksek seviyesini görecek. Ancak artan arz, fiyatlar üzerinde yeni bir baskı dalgası yaratabilir. Kurum, önümüzdeki aylarda ham petrol stoklarının büyüyeceğini ve bunun da küresel piyasalarda aşağı yönlü bir fiyatlama riskini beraberinde getireceğini öngörüyor. Üretim artışının 2026’da yalnızca sınırlı bir düşüşle sürmesi bekleniyor. Yani ABD, arz fazlası endişelerine rağmen dünyanın en büyük üreticisi olarak enerji piyasasında belirleyici rolünü koruyacak.

Şirketler

Cumhurbaşkanı Erdoğan, ABD ziyaretinde Donald Trump ile Halkbank konusunu görüştüklerini belirterek, Trump’ın “Halkbank’ın problemi bizim için bitmiştir” ifadesini kullandığını söyledi. Erdoğan, bu açıklamanın önemli bir siyasi irade beyanı olduğunu vurgularken, sürecin tamamlanması gereken bazı aşamaları olduğunu ve temennilerinin bu sürecin olumlu şekilde sonuçlanması yönünde olduğunu ifade etti. Açıklamanın ardından Halkbank hisseleri borsada olumlu fiyatlanırken, günü de %6,37 getiri ile kapattı.

Reuters’ın Sabancı Holding’in CarrefourSA ve Teknosa’yı satışa çıkarabileceği yönündeki haberinin ardından CarrefourSA’dan açıklama geldi. Şirket yaptığı bildirimde “Kamuya açıklanmamış özel bir durum bulunmamaktadır” ifadelerini kullandı. Borsa İstanbul’da hisselerinde görülen olağandışı hareketlere ilişkin olarak da şirket, pay fiyatlarındaki artışın kamuya açıklanması gereken herhangi bir gelişmeden kaynaklanmadığını belirtti.

Türk Hava Yolları (THY), 2025’in ilk dokuz ayında toplam 69,4 milyon yolcu taşıyarak geçen yılın aynı dönemine göre %6,6 büyüme kaydetti. Yolcu doluluk oranı %82,9’a yükselirken, yurt içi hatlarda %4,8, yurt dışı hatlarda ise %8,3 artış görüldü. Dıştan dışa transfer yolcu sayısı %10,7 artışla 26,3 milyona ulaştı. Arz edilen koltuk kilometre (ASK) %6,5, ücretli yolcu kilometre (RPK) ise %7,4 arttı.

Klimasan, düşük sezon kaynaklı üretim ve talep ayarlaması kapsamında ekim sonu ve kasım başında toplam 13 iş günü üretime ara vereceğini açıkladı. Şirket, bu dönemde periyodik bakım ve hat optimizasyonu çalışmalarını gerçekleştirecek, ayrıca yıllık stok sayımını yapacak.