5G ihalesi bekleniyor

16 Ekim Perşembe gününden herkese günaydın, Fintables Bülten’e hoş geldiniz.

☑ 5G ihalesiyle birlikte telekomünikasyon sektöründe yeni bir yatırım döngüsü başlarken, ülke dijital dönüşümde kritik bir eşiğe adım atıyor.

☑ Eylül ayında bütçe açığı sert şekilde genişlerken, gelir artışının giderlere yetişememesi mali disiplini yeniden ön plana çıkardı.

☑ Bloomberg News’e göre, TCMB’de Başkan Yardımcısı Akçay’ın görev süresinin 2026’da dolmasıyla Para Politikası Kurulu’nda olası değişiklikler ve yeni atamaların gündeme gelebileceği konuşuluyor.

☑ Trump’ın Çin’le yaşanan gerilimi ‘tam bir ticaret savaşı’ olarak tanımlaması, küresel piyasalarda tansiyonu ve belirsizliği yeniden tırmandırdı.

Okuma süresi: 5 dakika 42 saniye.

Ajanda

1️⃣ Türkiye İstatistik Kurumu, eylül ayı konut satış istatistiklerini açıklayacak.

2️⃣ Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, eylül ayına ilişkin konut fiyat endeksi, ağustos ayına ilişkin özel sektörün yurt dışından sağladığı kredi borcu, eylül ayına ilişkin uluslararası rezervler ve döviz likiditesi ile haftalık para ve banka istatistiklerini duyuracak.

3️⃣ 5G mobil elektronik haberleşme altyapılarının kurulması ve işletilmesi ile hizmetlerin sunulmasına ilişkin yetkilendirme ihalesi yapılacak.

Bütçe Dengesi

Eylül ayında merkezi yönetim bütçesi 309,6 milyar TL açık verirken, geçen yılın aynı dönemine göre artış oranı %208 oldu. Bütçe gelirleri yıllık %22,8 artışla 1 trilyon TL’ye yükselse de, giderlerdeki %42,8’lik artış açığı derinleştirdi. Vergi gelirleri tarafında büyüme yavaşlarken, kurumlar vergisinde yüksek baz etkisiyle %90’ı aşan daralma, bütçe performansını sınırladı. Buna karşın gelir vergisi tahsilatındaki %81’lik artış, özellikle mevduat ve yatırım fonu stopajlarındaki yükselişi yansıtıyor. ÖTV’de otomotiv kaynaklı güçlü katkı devam ederken, KDV kalemlerinde hem dâhilde hem ithalde yüksek artışlar sürdü. Faiz dışı denge yılın ilk dokuz ayında 445 milyar TL fazla verirken, artan faiz giderleri bütçe dengesindeki iyileşmeyi sınırladı.

Eylülde faiz harcamaları yıllık %59,2 artarak 236,6 milyar TL’ye çıktı. Bu kalemin toplam harcamalar içindeki payı %17,8’e yükseldi. Personel giderlerinde %49 artış ve sosyal güvenlik primi yükü bütçe baskısını artırırken, mal ve hizmet alım giderlerinde reel düşüş tasarruf tedbirlerinin kısmen etkili olduğunu gösterdi. Cari transferler 457 milyar TL ile en büyük gider kalemi olmaya devam etti. OVP’ye göre 2025 yılı bütçe açığı hedefinin %55’i dokuz ayda gerçekleşmiş durumda. Bu, yıl sonu itibarıyla açığın hedefler içinde kalabileceğine işaret ediyor. Önümüzdeki dönemde mali disiplinin korunması, iç talebin vergi gelirlerine yansıması ve faiz dışı harcamalardaki seyir, bütçe dengesi açısından belirleyici olacak.

5G

5G frekans ihalesi bugün Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından gerçekleştiriliyor. İhalede 700 MHz ve 3.5 GHz bantlarında toplam 400 MHz’lik spektrum, 2,1 milyar dolar taban değerle satışa sunulacak. Yalnızca mevcut mobil operatörler — Turkcell, Türk Telekom ve Vodafone Türkiye — katılabilecek. Her biri, kendi stratejisi doğrultusunda en geniş frekans bandını almak için rekabet edecek. Kazanan operatörler frekans bedellerini üç taksitte ödeyebilecek ve 31 Aralık 2042’ye kadar geçerli lisans hakkı elde edecek. Ulaştırma Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, kamuya en az 2,1 milyar dolar gelir beklediklerini, bu rakamın “altında değil, üstünde” bir tutarla sonuçlanmasını öngördüklerini söyledi.

İhale şartları operatörler için bazı finansal yükümlülükler içeriyor. 2029’dan itibaren mevcut 2G, 3G ve 4.5G gelirlerinin %5’i BTK’ya yıllık olarak aktarılacak, bu da sektörde kalıcı bir gelir paylaşımı modeli oluşturacak. 2015’teki 4.5G ihalesinde 2,3 milyar euro olan asgari bedelin 3,96 milyar avroya yükselmesi gibi, bu kez de rekabetin fiyatları taban değerin üzerine taşıması bekleniyor. Ancak yüksek lisans bedelleri ve altyapı yatırımları, operatörlerin sermaye harcamalarını (CAPEX) artıracak. Bu nedenle, 5G’ye geçiş süreci yatırımcılar açısından kısa vadede baskı yaratabilir, ancak uzun vadede Türkiye’nin dijital dönüşümünde kritik bir eşiği temsil ediyor. 5G testlerinde indirme hızlarının 1,8 gigabite, yükleme hızlarının ise 175 megabite kadar ulaştığını kaydeden Uraloğlu, bu geçişin Türkiye’nin dijital altyapısında yeni bir dönemin başlangıcı olacağını vurguladı.

Atıştırmalıklar

💼 Bloomberg News’in haberine göre, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nda (TCMB) Para Politikası Kurulu’na (PPK) yeni üyelerin atanması gündemde. Habere göre bankanın en ‘şahin’ üyelerinden biri olarak değerlendirilen Başkan Yardımcısı Cevdet Akçay’ın görev süresinin, 65 yaş sınırı nedeniyle Nisan 2026’da sona ereceği belirtiliyor. Mevzuat gereği başkan yardımcılığı süresinin uzatılması mümkün değil. Ekonomi yetkilileri bu nedenle PPK yapısında olası değişiklikleri ve yeni atamaları değerlendiriyor. Kaynaklara göre bir seçenek, Akçay’ın başkan yardımcılığından ayrıldıktan sonra PPK üyesi olarak kurulda kalması yönünde. PPK üyeliği için yaş sınırı bulunmaması bu seçeneği mümkün kılıyor.

⚔️ ABD Başkanı Donald Trump, Çin’le yaşanan ekonomik gerilimi artık ‘tam anlamıyla bir ticaret savaşı’ olarak tanımladı. Açıklama piyasaların kapanmasının ardından geldi. Hazine Bakanı Scott Bessent’in, kritik mineraller üzerindeki ihracat anlaşmazlığı nedeniyle Çin mallarına uygulanan gümrük vergilerinin askıya alınma süresinin uzatılabileceğini söylemesinin ardından gelen bu açıklama, Washington–Pekin hattında tansiyonu yeniden yükseltti. ABD yönetimi, Çin’in nadir toprak elementleri ve kritik mineraller üzerindeki yeni ihracat kontrollerine karşı müttefiklerle ‘eşgüdümlü bir yanıt’ hazırlıyor. Ancak Trump’ın 1 Kasım’a kadar Çin mallarına %100 ek gümrük vergisi uygulama tehdidi, yatırımcılar arasında tam kapsamlı bir ticaret savaşı endişesini artırdı.

💸 IMF’nin Ekim ayı Mali İzleme Raporu’na göre, küresel kamu borcu 2029 yılına kadar küresel GSYH’nin %100’ünü aşarak 1948’den bu yana en yüksek seviyeye ulaşabilir. Pandemi sonrası dönemde borç artış eğrisi daha dik bir patikaya girmiş durumda. IMF, %5 olasılıkla borcun GSYH’nin %123’üne kadar tırmanabileceğini öngörüyor. ABD, Japonya, Fransa, İtalya ve Birleşik Krallık gibi büyük ekonomiler borç stokunu yüksek seviyelerde taşırken, gelişmekte olan ülkeler daha düşük borç oranlarına rağmen sınırlı finansmana erişim ve yüksek risklerle karşı karşıya. IMF, artan faizler ve yeni harcama baskıları karşısında mali sürdürülebilirliği korumak için mali disipline öncelik verilmesi gerektiğini vurguluyor.

🌾 Meteoroloji Genel Müdürlüğü verilerine göre, Türkiye’de 2025 su yılı yağışları son 52 yılın en düşük seviyesine indi. 1 Ekim 2024–30 Eylül 2025 döneminde metrekareye düşen ortalama yağış miktarı 422,5 kilogram olurken, bu seviye uzun yıllar ortalamasının %26, geçen yılın ise %29 altında kaldı. Yağışlar Marmara’da %34, İç Anadolu’da %35, Güneydoğu’da ise %53 azaldı. Özellikle Güneydoğu ve İç Anadolu bölgeleri ciddi kuraklık riskiyle öne çıkarken, Karadeniz’de düşüş sınırlı kaldı. Veriler, tarım ve su kaynakları açısından ülke genelinde belirgin bir kuraklık eğilimine işaret ediyor.

🇪🇺 Euro Bölgesi’nde sanayi üretimi ağustos ayında aylık bazda %1,2 gerileyerek beklentilerin (%-1,6) bir miktar üzerinde gerçekleşti. Yıllık bazda ise üretim %1,1 artış kaydetti. Avrupa Birliği genelinde de tablo benzer: sanayi üretimi aylık %1 düşerken, yıllık %1,1 artış gösterdi. Almanya, Yunanistan ve Avusturya sanayi üretiminde sert düşüş yaşayan ülkeler arasında yer alırken, İrlanda, Lüksemburg ve İsveç güçlü artışlarla öne çıktı. Veriler, bölge genelinde sanayi aktivitesinin yaz sonunda ivme kaybettiğine, ancak bazı küçük ekonomilerde üretimin toparlandığına işaret ediyor.

💰 Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) teminatlı kredi uygulaması hızla büyüyor. Emeklilik Gözetim Merkezi verilerine göre, eylül sonu itibarıyla bankalar tarafından iletilen kredi sayısı 9 ayda üç kat artarak 2.767’ye, teminat tutarı ise 207 milyon TL’den 571 milyon TL’ye yükseldi. Türkiye Hayat Emeklilik Genel Müdür Yardımcısı Gürol Sami Özer, BES teminatlı kredilerin sektörde önemli bir dönüm noktası olduğunu belirterek, farkındalığın artmasıyla talebin daha da yükseleceğini söyledi. Özer’e göre bu uygulama, bireylerin birikimlerini bozmadan finansmana erişmesini sağlarken sistemin sürdürülebilirliğini de destekliyor. Ayrıca Orta Vadeli Program’da yer alan Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) hayata geçtiğinde, katılımcı sayısının kısa sürede 25 milyonun üzerine çıkabileceği öngörülüyor.

Şirketler

Kızılbük GYO’nun Marmaris’teki proje için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından verilen “ÇED Olumlu” kararı, açılan dava ve temyiz sürecinin ardından Danıştay tarafından da onandı. Muğla 2. İdare Mahkemesi, ÇED raporunda herhangi bir eksiklik bulunmadığı, raporun yeterli veri, bilgi ve belgeye dayandığı, ayrıca projenin çevresel etkilerinin kapsamlı biçimde incelendiği ve gerekli önlemlerin alındığı gerekçesiyle davayı reddetmişti.

Özak Global Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Akbalık, BloombergHT’ye yaptığı açıklamada konut satışlarının beklentilerin bir miktar altında kaldığını, ancak şirketin kendi geliştirdiği ödeme kolaylıklarıyla bu durumu kısmen dengelediğini söyledi. 2025 yılında 4 yeni proje açıkladıklarını belirten Akbalık, bunlara ek olarak 2 projenin daha hazırlık aşamasında olduğunu ifade etti. Yılın ilk dokuz ayında toplam satış tutarının 5 milyar TL seviyesinde gerçekleştiğini açıklayan Akbalık, beklentilerin bu rakamın oldukça üzerinde olduğunu ancak önümüzdeki dönemde satışların hız kazanacağını belirtti. 2026 yılında ise talep artışının beklentilerin çok daha üzerinde olacağı öngörüsünde bulundu.

Mohnish Pabrai tarafından yönetilen fonlar, 13 Ekim 2025 tarihinde Gimat Mağazacılık Sanayi ve Ticaret A.Ş. (GMTAS) paylarında işlem gerçekleştirdi. Fonlar, 44,26–45,00 TL fiyat aralığından (ortalama 44,4603 TL) olmak üzere toplam 854.915 adet hisse alımı yaptı. Bu işlemle birlikte, GMTAS sermayesindeki toplam pay oranı %15,56’ya yükseldi.

Turcas Petrol, %30 oranında pay sahibi olduğu Shell & Turcas Petrol A.Ş. (STAŞ)’ın 15 Ekim 2025 tarihli Olağanüstü Genel Kurulu’nda alınan kararla, geçmiş yıl kârlarından 1 milyar TL tutarında temettü dağıtımı yapılacağını duyurdu. Bu kapsamda, Turcas’ın payına düşen net tutar 300 milyon TL olacak. Söz konusu temettü ödemesinin 16 Ekim 2025 tarihinde Turcas hesaplarına geçmesi bekleniyor.