Piyasa yönünü bulamıyor

Herkese iyi hafta sonları,

Fintables’ta Eylül sonu fırsatı başladı! Tüm yıllık üyeliklerde ekstra %25 indirimi kaçırmayın. Trade ve Fon paketleri ₺999 yerine ₺749, Pro paket ise ₺4.999 yerine ₺3.749.

Ekim ayına doğru giderken hem içeride hem dışarıda yoğun bir veri akışı var. Yurtiçinde enflasyon beklentileri şekillenirken, piyasa katılımcıları manşet enflasyonda sınırlı bir iyileşme öngörüyor. Erdoğan–Trump görüşmesi savunma ve enerji başlıklarında yeni bir sayfanın açılabileceğine işaret ediyor. TCMB rezervlerindeki toparlanma ve yabancı girişleri dikkat çekiyor. ABD tarafında tüketici harcamaları ekonomiyi taşımaya devam etse de tasarrufların erimesi ve işgücü piyasasındaki yumuşama sürdürülebilirlik konusunda soru işaretleri yaratıyor. Avrupa’da Rusya ile gerilim tırmanıyor.

Okuma süresi: 8 dakika 15 saniye.

Makroekonomi-Jeopolitik-Yurtdışı

1️⃣ Eylül enflasyonuna ilişkin beklentilerde tablo netleşiyor. BloombergHT’nin anketine katılan 15 kurumun medyan beklentisi, aylık enflasyonun %2,5, yıllık enflasyonun ise %32,5 seviyesinde gerçekleşeceği yönünde. Akbank, eylülde tüketici fiyatlarının aylık %2,6 artacağını, yıllık enflasyonun %32,4 seviyesinde gerçekleşeceğini öngörüyor. Çekirdek göstergelerde ise bir miktar gerileme dikkat çekiyor. Goldman Sachs da yıl sonu enflasyon tahminini %27’den %29’a yükselterek dezenflasyon sürecinin yavaşlayacağına işaret etti. Genel beklenti, eylülde aylık enflasyonun %2,5 civarında artması, yıllık oranın ise %32’nin biraz üzerinde kalması yönünde. Bu tablo, manşet enflasyonda sınırlı bir iyileşmeye işaret etse de seviyeler hala Merkez Bankası hedefinin oldukça üzerinde.

2️⃣ Eylül ayında geleceğe dair enflasyon beklentilerinde sınırlı bir geri çekilme görüyoruz. Piyasa katılımcılarının 12 ay sonrası yıllık enflasyon beklentisi yüzde 22,2’ye, reel sektörün beklentisi yüzde 36,8’e, hanehalkının beklentisi ise yüzde 53’e indi. Hanehalkı cephesinde enflasyonun düşeceğini öngörenlerin oranı yüzde 27,4’e geriledi. Tüm kesimlerde bir iyileşme işareti olsa da beklentiler hala Merkez Bankası hedeflerinin çok üzerinde. Özellikle reel sektör tarafı kritik. Çünkü fiyatlama davranışlarının şekillendiği yer burası ve firmaların yüksek enflasyon beklentisi, dezenflasyon sürecini zora sokuyor. Hanehalkının iyimserliği sınırlı kalırken, beklenti setinde kalıcı bir iyileşme için güvenin artması gerekiyor. Yani beklentilerde düşüş var ama veriler sıkı para politikasının uzun süre devamını zorunlu kılıyor.

Fotoğraf: Anadolu Ajansı (AA)

3️⃣ Haftanın en önemli gelişmesi Erdoğan-Trump görüşmesiydi. İki liderin görüşmesinde savunma ve enerji başlıkları öne çıktı. Savunma tarafında F-16 ve F-35 konuları masaya gelirken; Patriot sistemleri yeniden gündeme geldi, Trump bazı yaptırımların kaldırılabileceğini ima etti. Açıklamalar, Türkiye’nin S-400 alımı sonrası tıkanan hattın yeniden açılabileceğine işaret etti. İkinci konu ise enerji oldu. Trump, Ankara’dan Rusya’dan petrol ve gaz alımlarını durdurmasını istedi. Bu çağrıyı ABD’nin uzun süredir müttefiklerine yaptığı baskının bir sonucu olarak okumak gerekiyor. Bunun yanında dikkat çeken gelişme, Enerji Bakanı Bayraktar’ın açıkladığı nükleer enerji mutabakatı oldu. Akkuyu’daki Rus ağırlığının yanına ABD ile yeni bir iş birliği ekleniyor. LNG anlaşmaları da Türkiye’nin arz güvenliğini çeşitlendirmesi açısından önemli. Dolayısıyla Beyaz Saray’daki görüşme, hem enerji hem de savunma başlıklarında yeni bir sayfanın açılabileceğine işaret ediyor.

4️⃣ Haftalık verilere bakalım. 19 Eylül haftasında TCMB rezervlerinde sınırlı bir artış yaşandı. Net döviz rezervi 800 milyon dolar yükselerek 70,3 milyar dolara, brüt döviz rezervi ise 1 milyar dolar artışla 179 milyar dolara çıktı. Swap stoku 460 milyon dolar gerileyerek 17,3 milyar dolara inerken, swap hariç net rezerv 1,3 milyar dolar artışla 53 milyar dolar oldu. Bu seviye, 19 Mart öncesindeki 65 milyar doların hala altında bulunuyor. Aynı dönemde yabancı yatırımcılar hisse senedi piyasasında 407,6 milyon dolar, tahvil piyasasında repo hariç 178 milyon dolar net alım yaptı. Yabancıların toplam tahvil stoku içindeki payı %6,6 ile sabit kaldı. Yılbaşından bu yana bakıldığında ise hisse senedinde 1,6 milyar dolarlık net giriş, tahvilde ise repo hariç 465,5 milyon dolarlık daha sınırlı bir alım dikkat çekiyor.

5️⃣ Eylül ayında Tüketici Güven Endeksi bir önceki aya göre %0,4 düşüşle 83,9’a geriledi. Genel eğilimin zayıfladığını görsek de alt kırılımlarda daha farklı bir tablo var. Özellikle dayanıklı tüketim tarafında iki aydır devam eden toparlanma dikkat çekiyor. Mevcut dönemin dayanıklı tüketim alımı için uygunluğu yeniden 50’nin üzerine çıktı, ertelenmiş talebin izlediğimiz kalemi olan “gelecek 12 ayda dayanıklı tüketime harcama düşüncesi” ise 105,7’ye yükseldi. Bu iyileşme otomotiv ve konut beklentilerine de yansıdı. Otomobil alma ihtimali 24,3’e, konut alma ya da inşa ettirme ihtimali 14,4’e yükseldi. Her ikisi de tarihsel ortalamalarının üzerinde.

6️⃣ Avrupa ile Rusya arasındaki gerilim hava sahası ihlalleri üzerinden hızla tırmanıyor. Eylül ayı boyunca Rus İHA’larının Romanya, Polonya ve Danimarka üzerinde görülmesi, Estonya’da ise MiG-31 uçaklarının sınırı aşması, NATO’da alarm seviyesini yükseltti. Moskova’da yapılan toplantıda Avrupalı diplomatlar, yeni bir ihlal halinde Rus uçaklarının düşürülmesi dahil sert karşılık verileceğini açıkça dile getirdi. Kremlin bu adımların Ukrayna’ya yönelik NATO desteğine misilleme olduğunu savunurken, Avrupalı liderler birlik mesajı vermeye çalışıyor ancak tırmanış riskine dair temkinli açıklamalar yapmayı da ihmal etmiyor.

PCE ve Çekirdek PCE (Morningstar)

7️⃣ ABD’de kritik PCE verisini öğrendik. Ağustos ayında fiyat değişimlerinden arındırılmış kişisel harcamalar %0,4 artarak üçüncü ay üst üste güçlü bir yükseliş kaydetti. Ancak tabloyu sürdürülebilirlik açısından daha dikkatle okumak gerekiyor. Çünkü istihdam artışındaki yavaşlama, ücretlerdeki ılımlı seyir ve tasarruf oranının %4,6 ile yılın en düşük seviyesine gerilemesi, bu ivmenin kırılabileceğine işaret ediyor. Enflasyon tarafında PCE endeksi yıllık %2,7 ile beklentilere paralel gelirken, çekirdek PCE %2,9 ile piyasa tahmininin hafif altında kaldı. Veri Fed’in %2’lik hedefinin üzerinde kalsa da faiz indirimi zamanlamasına ilişkin tartışmalarda kısmi bir rahatlama sağlıyor. Mal grubu harcamaları %0,7 arttı, mobilya ve giyim öne çıkarken dayanıklı mallardaki indirimler talebi destekledi, hizmet harcamaları ise daha sınırlı kaldı.

TÜSİAD Maliyet Bileşenleri

8️⃣ TÜSİAD’ın maliyet bazlı rekabet gücü endeksi ikinci çeyrekte bir önceki çeyreğe göre %3 artarak 88,7 seviyesine yükseldi ve sınırlı da olsa toparlanma işaretleri verdi. Ancak yıllık bazda %1,4’lük kayıpla 2015’in altındaki seyrini sürdürdü. Toparlanmanın kaynağı büyük ölçüde rakip ülkelerde kur değerlenmesi nedeniyle artan maliyetler olurken, Türkiye’de özellikle enerji ve ara malı fiyatlarının daha ılımlı seyretmesi endekse katkı sağladı. Buna karşılık işgücü ve finansman maliyetleri rekabet gücünü baskılamaya devam etti. TÜSİAD Başekonomisti Gizem Öztok Altınsaç, işgücü verimliliğinin sınırlı kaldığını, özellikle Japonya, Kore, Hindistan ve Pakistan gibi ülkeler karşısında avantaj kaybının sürdüğünü belirtirken, enerji ve ara malında Türkiye lehine gelişmelerin öne çıktığını vurguladı.

Sektörler

1️⃣ TEPAV’ın yayımladığı son Perakende Güven Endeksi, ağustosta hem aylık hem yıllık bazda gerileyerek -10,5 puana indi. Temmuzda toparlanma görmüştük ancak ağustosta yeniden harcama iştahının zayıfladığını görüyoruz. Perakendeciler son üç ayı daha olumsuz değerlendirirken, önümüzdeki döneme ilişkin satış beklentileri de zayıfladı. İşlerin kötüleştiğini söyleyenlerin oranı belirgin şekilde arttı. Sektörel kırılımlarda motorlu taşıtlar ortalamanın üzerinde bir güven sergilerken, gıda, tekstil ve dayanıklı tüketimde gerileme dikkat çekti. Bölgesel olarak en sert düşüş Güneydoğu Anadolu’da yaşanırken, Avrupa’da perakende güveninde aynı dönemde sınırlı da olsa artış gözlendi.

Kaynak: TEPAV

2️⃣ Eurostat verilerine göre Ağustos 2025’te Avrupa Birliği’nde paket tatil fiyatları geçen yılın aynı ayına göre %2,5 arttı. Yurt içi tatillerde fiyat artışı %6,8 olurken, yurt dışı paket tatillerde bu oran %1,6’da kaldı. Mayıs ayından bu yana artış hızı görece ılımlı seyrediyor; oysa 2024 boyunca ve 2025’in başlarında yıllık artış yalnızca iki kez %7’nin altında gerçekleşmişti. Ülke bazında farklılıklar belirgin. Estonya %39,5 ile en yüksek artışı kaydederken, onu %23 ile Bulgaristan ve %17,6 ile Türkiye izledi. Buna karşılık İsviçre (%-7,6), Belçika (%-7) ve İsveç (%-5,6) paket tatil fiyatlarının en çok düştüğü ülkeler oldu.

Eurostat paket tatil fiyat artışları

3️⃣ Türkiye Hazır Beton Birliği’nin ağustos raporu, inşaat sektöründe temmuzdaki canlılığın kalıcı olmadığını ortaya koydu. Temmuz ayında yılın en yüksek seviyesine ulaşan Faaliyet Endeksi, ağustosta eşik değerin altına gerilerken Beklenti Endeksi de pozitiften negatife döndü, Güven Endeksi ise düşük seyrini sürdürdü. Böylece birleşik Hazır Beton Endeksi, bir ay önceki toparlanmanın ardından yeniden eşik değerin altına indi. Yıllık bazda Beklenti ve Güven göstergeleri geçen yıla göre artış kaydetmiş olsa da mutlak olarak eşik değerlerin altında kaldı, Faaliyet tarafında ise hem geçen yıla hem bir önceki aya göre düşüş dikkat çekti.

4️⃣ Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın açıkladığı verilere göre Türkiye’ye gelen yabancı ziyaretçi sayısı Ağustos’ta yıllık bazda %2 artış gösterdi. Ocak–Ağustos döneminde ülkeyi toplam 40,5 milyon kişi ziyaret ederken bunun 35,5 milyonu yabancı turistlerden, yaklaşık 5 milyonu ise yurtdışında yaşayan vatandaşlardan oluştu. Ağustos ayında en çok ziyaretçi gönderen ülke 990 bin kişiyle Rusya olurken, onu çok küçük bir farkla Almanya ve ardından İngiltere takip etti. Yılın ilk sekiz ayında da tablo benzer. Rusya 4,5 milyon, Almanya 4,4 milyon, İngiltere ise 3 milyon ziyaretçiyle öne çıkarken, bu ülkeleri İran ve Bulgaristan izledi.

5️⃣ Gayrimenkul bültenimizi yayımladık. Ağustos verileri, konut piyasasında satışların yıllık bazda artış kaydettiğini ancak yabancı ilgisinin zayıfladığını ortaya koyuyor. Konut fiyat endeksi nominal olarak yükselirken reel bazda gerileme sürdü, inşaat maliyetleri enflasyonun altında kalmaya devam etti. İnşaat üretim endeksi ve istihdam verileri sektörün canlılığını teyit ederken, ücretli çalışan sayısının ilk kez 2 milyonun üzerine çıkması dikkat çekti. Kredili satışlara yönelik beklentiler yükselirken, hükümetin sosyal konut programı yeni arz dinamiklerini gündeme taşıyor. Gayrimenkul yatırım ortaklıklarının net aktif değer iskontoları da yatırımcılar açısından önemli bir gösterge olarak öne çıkıyor.

Şirketler

1️⃣ Türk Hava Yolları, Boeing ile tarihinin en büyük alım anlaşmalarından birine imza attı. 2029–2034 arasında teslim edilmek üzre 50’si kesin, 25’i opsiyonlu toplam 75 Dreamliner siparişi verildi. Ayrıca 100’ü kesin, 50’si opsiyonlu 150 adet 737 MAX için de görüşmeler tamamlandı; motor üreticisi CFM International ile anlaşmaya varılması halinde sipariş resmileşecek. Böylece THY, yalnızca Boeing’den 200’den fazla uçak alacak. Bu adım, geçen yıl verilen 355 Airbus siparişinin ardından filonun büyüme planında yeni bir aşamaya işaret ediyor. Hedef, 2035’e kadar tamamen yeni nesil uçaklardan oluşan, daha verimli ve daha genç bir filo kurmak. 485 uçağı bulunan filonun 813’e ulaşması hedefleniyor.

2️⃣ Akfen GYO Genel Müdürü Ece Demirpençe, CNBC-e’ye yaptığı açıklamalarda şirketin yurt içi ve yurt dışı projelerini, finansal hedeflerini ve bilanço yapısını değerlendirdi. Demirpençe, yurt içinde devam eden yatırımlardan Yalıkavak projesinin tamamlanmak üzere olduğunu, Milas’taki projede ise ruhsat aşamasına geçildiğini açıkladı. Ayrıca ABD’deki yatırımlardan birinde de ruhsat alma sürecinin sürdüğünü belirtti. Finansal hedeflere ilişkin olarak, Terminal Kadıköy projesinin Akfen Turizm’e kiralandığını ve yıllık 8 milyon euro + KDV kira geliri sağlayacağını ifade eden Demirpençe, yıl sonu EBITDA hedeflerinin 30 milyon euro civarında olduğunu söyledi. Bilanço yapısına ilişkin olarak, portföyün gelir üretme kapasitesinin arttığını, net borç/FAVÖK oranını düşürme hedeflerine ulaştıklarını ve bilanço büyümesinin devam edeceğini vurguladı.

3️⃣ Arzum Ev Aletleri Yönetim Kurulu Başkanı Murat Kolbaşı, BloombergHT’ye yaptığı açıklamalarda şirketin Ar-Ge yatırımları, patentli ürünleri ve satış performansını değerlendirdi. Kolbaşı, yıllık cironun yaklaşık %1’ini Ar-Ge’ye ayırdıklarını belirterek, ciroyun %50’sinin tasarımı ve patenti Arzum’a ait ürünlerden geldiğini söyledi. Satış performansına da değinen Kolbaşı, Türkiye’deki büyüme trendini yakaladıklarını ve özellikle kişisel bakım grubunda büyüme kaydettiklerini ifade etti. Son 10 yılda 4,5 milyon adet Okka kahve makinesi sattıklarını belirten Kolbaşı, ürünlerinin 60 farklı ülkede 1 milyon adetten fazla satış yaptığını söyledi. Ayrıca son dönemde Orta Doğu pazarındaki satışlarda ciddi bir artış yaşandığını aktardı.

4️⃣ Ekos Elektrik Yönetim Kurulu Başkanı Tarık Akbaş, BloombergHT’ye yaptığı açıklamalarda şirketin ihracat hedeflerini, fabrika yatırımlarını ve sipariş görünümünü değerlendirdi. Akbaş, şirketin kuruluşundan bu yana ihracata odaklandığını vurgulayarak, 2025 yılı için ihracat oranı hedeflerinin %50 seviyesinde olduğunu açıkladı. Fabrika yatırımlarına da değinen Akbaş, Balıkesir’deki yatırımın ilk fazının 2026’nın ilk çeyreğinde devreye alınmasının planlandığını aktardı. Türkiye genelinde 70 noktada elektrikli araç şarj hizmeti verdiklerini ve bu yatırımların şirketi pazarda öne çıkaracağını belirtti. Siparişler konusunda ise Akbaş, 2025’in ilk 6 ayının olumlu geçtiğini ifade ederek, 3. ve 4. çeyreklerde siparişlerin realize olacağını kaydetti. Ellerinde 1,5 yıllık sipariş bulunduğunu ve alınan siparişlerin 2027’nin ilk çeyreğine kadar uzandığını dile getirdi.

5️⃣ Marshall Boya Ülke Ticaret Direktörü Özgür Orçunus, BloombergHT’ye yaptığı açıklamalarda ihracat tarafında son 5 yılda düzenli büyüme sağladıklarını belirterek, özellikle Türki cumhuriyetler ve KKTC’ye yönelik satışların öne çıktığını aktardı. 2025’in ikinci yarısına ilişkin beklentilerini de paylaşan Orçunus, trendin pozitif yönde ilerlediğini, daralmanın giderek azaldığını ve güçlü bir ivmeyle hareket ettiklerini kaydetti. Bu dönemde hem ciro hem de kârlılıkta küçülmenin sona erdiğini, yeniden büyüme eğilimine girildiğini belirtti.

6️⃣ Orge Elektrik’in fiziksel olarak düzenlediği analist toplantısına katıldık. Toplantıda şirketin sektördeki güncel konumundan yeni alınan işlere, backlog dağılımından yıl sonu beklentilerine kadar birçok başlık ele alındı. Ayrıca elektrikli araç şarj istasyonları ve Lixhium yatırımı gibi yeni girişimler de öne çıktı. Taahhüt işlerinde metro, hastane, otel ve havalimanı projeleri ağırlığını korurken, backlog 3,06 milyar TL seviyesinde bulunuyor ve kamu yatırımları bu hacmin büyük kısmını oluşturuyor. Yılın ilk yarısında satış gelirleri ve kârlılıkta gerileme yaşanırken, 2025 için büyüme beklentisi %50’den %40’a revize edildi. Yeni işlerde TL kontratlara ağırlık verilerek döviz marj kayıpları azaltılmaya çalışılıyor. Şirket ayrıca elektrikli araç şarj istasyonları üretimine başlamış durumda ve Lixhium yatırımıyla mobilite, ödeme sistemleri ve eV pazaryeri alanlarında yeni fırsatlara yöneliyor.