Aave Nedir?

Aave, merkeziyetsiz bir protokol olduğu için herhangi bir banka ya da aracı kurum gibi merkezi otoritelere ihtiyaç duymaz ve tüm süreç akıllı kontratlar ile otomatik olarak yönetilir. 

Aave, Fince’de “hayalet” anlamına gelmektedir. Logo ve isim, protokolün “merkeziyetsiz, görünmez ve aracısız” doğasına atıfta bulunması için tercih edilmiş.

Tabi ki bu ismin Fince olmasının bir sebebi var: Aave, 2017 yılında Fin girişimci Stani Kulechov tarafından “ETHLend” adıyla kuruldu. O dönemde sistem, doğrudan borç veren ile borç alanı eşleştiren bir P2P (peer-to-peer) yapıdaydı.     

2018’de marka ve protokol önemli bir değişim geçirerek “Aave” adını aldı ve P2P model yerine likidite havuzu modeline geçildi. Bu model ile kullanıcılar doğrudan başka bir kullanıcıyla eşleşmek zorunda kalmadan havuzdaki mevcut varlıklar üzerinden işlemlerini yapabilmeye başladılar.

2020 yılında Aave’nin kendi tokeni olan $AAVE tanıtıldı ve eski $LEND token’ları 100 LEND = 1 AAVE oranında yeni token’a dönüştürüldü. 

Bugün Aave, sadece Ethereum değil; Polygon, Avalanche, Sonic, Base, Optimism, Arbitrum, Fantom gibi birçok ağda da çalışıyor. Ayrıca Aave v3 sürümü ile daha düşük işlem ücretleri ve çapraz zincir uyumluluğu sağlanmış durumda.

Aave Nasıl Çalışır?

Aave’de temel işleyiş, az önce de dediğimiz gibi likidite havuzları üzerinden gerçekleşir. Kullanıcılar cüzdanlarını platforma bağlayarak desteklenen kripto paralardan dilediklerini havuza yatırabilir. Yatırılan varlıklar havuzdaki toplam likiditeye eklenir ve diğer kullanıcıların kredi taleplerine karşılık kullanılır.

Borç almak isteyen kullanıcılar ise sistemde fazla teminatlı (overcollateralized) borçlanma yapar. Yani kredi almak için yatırdıkları teminatın değerinden daha düşük miktarda kredi kullanabilirler. Bu da borç verenleri fiyat dalgalanmalarına karşı koruyan bir yöntem.

Aave’de ayrıca Flash Loan adı verilen, teminat gerektirmeyen ve aynı blok içinde geri ödenmesi gereken anlık kredi hizmeti de mevcut. Bu özellik; arbitraj işlemleri, likidite optimizasyonu gibi gelişmiş DeFi kullanım senaryoları için kullanılır. 

Aave’nin iki önemli işlevini basitçe inceleyelim:

Aave Üzerinde Borçlanma ve Faiz Kazanma

Borç Verme (Lending)

Aave üzerinde kripto para yatırmak ve faiz kazanmak oldukça kolay:

• Cüzdan bağlanır (örneğin Metamask).
• Yatırmak istenilen token seçilir (örneğin ETH, USDC).
• İşlem onaylanır ve ilgili token karşılığında aToken alınır (örneğin aETH, aUSDC).

Bu aToken’lar, yatırılan miktarı ve kazanılan faizi temsil eder ve cüzdanda görüntülenebilir. Faiz oranları arz-talep dengesine göre dinamik olarak belirlenir.

Borç Alma (Borrowing)

Borç almak için kullanıcıların öncelikle teminat yatırması gerekir.

• LTV (Loan-to-Value) oranına göre maksimum borç limiti hesaplanır.
• Borç alınan miktar, doğrudan kullanıcı cüzdanına gönderilir.
• İstenilen süre boyunca borç kullanılabilir ve faiz ödenir.

Kullanıcıların borç-alacak dengesini gösteren “health factor” (sağlık faktörü) düşerse, sistem teminatın bir kısmını otomatik olarak tasfiye edebilir.

Aave'nin Öne Çıkan Özellikleri

• Akıllı Kontrat Tabanlı: Tüm işlemler şeffaf ve otomatik bir şekilde akıllı kontratlar ile gerçekleştirilir.
• Overcollateralized Loans: Fazla teminatlı kredi sistemi sayesinde borç verenlerin fonları güvende tutulur.
• Flash Loans: Teminat gerektirmeyen, anlık ve akıllı kontrat bazlı kredi imkanı bulunuyor.
• Çapraz Zincir Uyumlu: Ethereum dışında birçok L2 ve L1 ağ üzerinde çalışabiliyor.
• Gerçek Dünya Varlıkları (RWA): Tokenize edilmiş faturalar gibi gerçek dünya varlıkları da teminat olarak kullanılabiliyor.

AAVE Token Kullanımı

AAVE token’i, protokolün yerel kripto para birimi ve çok yönlü bir kullanım alanına sahip:

• Yönetim: Protokolün geleceğine yönelik oylamalara katılım.
• Staking: Safety Module içinde staking yaparak protokol güvenliğine katkı ve ödül kazanımı.
• İndirimli Faiz: AAVE token ile teminat gösteren kullanıcılar daha düşük faiz oranlarından yararlanıyor.
• Flash Loan Ücretleri: Flash loan işlemlerinde ücret ödeme.
• Ek olarak protokol gelirleriyle elde edilen gelirin bir kısmı ile piyasadan AAVE satın alınarak AAVE DAO hazinesine aktarılır.

kaynak: CoinGecko

Ayrıca Aave, kazançlarının bir kısmıyla AAVE geri alımı ve yakımı (burning) gerçekleştirmekte ve bu da tokenin deflasyonist bir etkiyle değer kazanmasına katkıda bulunuyor.

Aave Kullanmanın Riskleri

Her DeFi protokolünde olduğu gibi Aave’de de bazı riskler söz konusu:

• Teminat Likidasyonu: Kripto paraların fiyatındaki ani düşüşler teminatın tasfiye edilmesine neden olabilir.
• Akıllı Kontrat Riskleri: Her ne kadar denetlenmiş ve açık kaynak kodlu olsa da, akıllı kontratlarda hata olasılığı her zaman var.
• Likidite Riski: Yeterli likidite olmaması durumunda borçlanan kullanıcılar fonlarına anında erişemeyebilir.
• “Sigorta” Eksikliği: Merkeziyetsiz bir sistem olduğu için, geleneksel bankalarda olduğu gibi bir teminat sigortası bulunmuyor.

Sonuç

Aave, DeFi ekosisteminin en gelişmiş ve en çok kullanılan merkeziyetsiz kredi protokollerinden biri. Sağladığı şeffaflık, esneklik ve farklı kullanım senaryoları ile geleneksel bankacılık modellerine güçlü bir alternatif sunuyor.

Bugün DeFi dünyasında flash loans, stabil faizli borçlanma, likidite havuzları ve staking gibi kavramların yaygınlaşmasında Aave’nin öncü rolü kesinlikle göz ardı edilemeyecek seviyede.

Önümüzdeki yıllarda DeFi’nin daha da büyümesi ve daha fazla geleneksel finansal uygulamanın bu alana kayması beklenirken Aave, bu dönüşümün merkezinde yer alacak olan aktörlerden biri olmaya şimdiden hazır.